De glazen, hoge hal van de kazerne in Pijnacker herbergt naast twee brandweerwagens ook drie personenauto’s. Van een afstandje lijken de auto’s heel normaal. Toch zijn het stuk voor stuk bijzondere wagens: in de kofferbak van een Hyundai ligt een grote waterstoftank, de airbags van een Mercedes hangen uit hun vakken en in een Prius ligt een accupakket.

„Met behulp van deze drie oefenauto’s, kunnen we de technieken laten zien die in de auto’s zijn verwerkt”, vertelt Arwin van de Zande, afdelingshoofd operationele voorbereiding van Brandweer Haaglanden. De vloer voor de bijrijdersstoel van de Mercedes bestaat voor een deel uit plexiglas. Het glas legt een accu bloot, met alle draadjes en knopjes die daarbij horen. ‘Raampjes’ in het plaatwerk van beide voorportieren laten de verstevigde constructie van de deuren zien. De airbags hangen uit het stuur, uit het dashboard en uit de raamstijlen. De trainingsauto’s worden vaak aan korpsen uitgeleend.

Prijzig

Een volledig elektrische auto ontbreekt in het assortiment. De Toyota Prius is slechts een hybride model, waarvan de elektromotor de benzinemotor voor een beperkt aantal kilometers vervangt. Van de Zande: „Een Tesla of een andere elektrische auto is niet goedkoop. Tijdens trainingen moeten we het vaak doen met oudere automodellen.”

Massaal Tesla’s kopen om er op los te knippen, is te prijzig en praktijkervaring blijft daardoor achter. Om die reden reisde een aantal mannen van het korps in het voorjaar van 2017 af naar de Teslafabriek in de Amerikaanse staat Nevada, waar een Model S –marktwaarde 80.000 euro– klaarstond. Tijdens dit bezoek deden zij een week lang ervaring op, bespraken ze handige tips en gevaarlijke plekken van de elektrische auto en praatten accu-experts van Tesla hen bij.

Na het bezoek aan Tesla stond er in september 2017 opnieuw een Tesla klaar, nu in de kazerne van Zoetermeer. Tal van brandweermensen uit heel Nederland keken mee hoe een Amerikaanse brandweercollega tijdens een demonstratie de vinger legde bij aandachtspunten voor de hulpverlening. De oefening in Zoetermeer werd op beeld vastgelegd, zodat alle brandweercollega’s de video kunnen bekijken.

In de video laat de Amerikaanse brandweerman Corey Rhodes zien hoe hij te werk zou gaan bij een Tesla Model S als hij de deur moet verwijderen en het dashboard moet optillen. Rhodes wijst aandachtspunten aan: de knop waarmee je de motorkap opent, zit weggestopt onder het dashboard en is lastiger te bedienen.

Verder wordt de hulpverlening bemoeilijkt door het dunne aluminium dat Tesla gebruikt. Het dunne metaal zorgt ervoor dat gereedschap zoals een koevoet nauwelijks grip op de auto krijgt, waardoor zoiets als een deur lastig is om open te breken. Om de scharnieren kapot te kunnen knippen en de deur uit het frame te krijgen, moet de brandweer een techniek gebruiken die meer tijd kost. Terwijl tijd de grote vijand van de brandweer is.

Snuffelen

Rhodes waarschuwt de zware apparatuur zó te gebruiken dat de bestuurder niet in gevaar komt. „Zorg dat je niet uitschiet en de deur naar buiten toe verkreukelt, zodat de bestuurder ongedeerd blijft”, drukt de Amerikaanse brandweerman zijn Nederlandse collega’s op het hart.

De auto is onder de motorkap verstevigd met balken van aluminium. Om het dashboard op te wippen, moet Rhodes één balk doorgeknippen. „Knip niet in de luchtcilinder die naast de balk zit; dat is namelijk echt gevaarlijk vanwege de luchtdruk”, instrueert hij zijn kijkers.

Zaak is dat er veel wordt geoefend, zodat er zo snel mogelijk ingegrepen kan worden, vertelt Rhodes. Daarmee raakt de Amerikaan een gevoelig punt. Totdat zij bij een ongeval echt aan de bak moeten, kunnen brandweermensen vooralsnog slechts naar zulke demonstraties kijken.

Gelukkig hoeft de brandweer niet elk automodel uit het hoofd te kennen, dankzij een speciale tablet waarop de bouwtekeningen van duizenden (elektrische) automodellen zijn opgeslagen. De tekeningen bieden zoal informatie over de plek van het accupakket, de belangrijkste stroomkabels en de plekken waar de brandweer de auto open kan knippen.

Voor hulpverleners is het goed om die verschillende technieken al eens gezien te hebben, concludeert Van de Zande. „Dat is de insteek van de brandweer: echt oefenen gaat vaak niet, maar het horen, zien, ruiken en voelen hoe de techniek werkt, brengt de theorie dichter bij onze mensen.”

Dit is deel 2 van een tweeluik over brandweer en elektrische auto’s. Het eerste artikel verscheen op 14 december.