Politieke invloed gaat evangelicalen boven alles
„Hoed u voor de ogen van Adam Schiff. Dat zijn de ogen van satan.” Volgens pinkstervoorganger Perry Stone wordt in Washington onder leiding van Schiff de geestelijke eindstrijd tussen de vrouw en de draak uit Openbaring geleverd.
Stone is bepaald niet de enige die de pogingen van de Democraten om de Amerikaanse president Trump af te zetten ziet als een geestelijke strijd tussen het rijk van de duisternis en dat van het licht. Zijn medebroeder in de bediening dr. Stephen Strang ziet ze als een satanische aanslag op „de man die God na een zondig leven in 2016 in bijzondere mate verhoogde om Amerika te redden.”
Strang waarschuwt dat als Trump van het politieke toneel wordt verdreven de duivel bezit neemt van Washington. Terzijde, dat pleit niet voor vicepresident Pence, die Trump dan moet opvolgen en die bekendstaat als een overtuigd en serieus evangelicaal. Volgens Strang is het bittere noodzaak dat alle christenen achter Trump gaan staan om zo de satanische machten te bedwingen.
Dat zal ook de opdracht zijn in het komende verkiezingsjaar. Om christenen daarvan te overtuigen wil Strang in januari een boek uitgeven: ”God, Trump and the 2020 election”. „Democraten zullen zich bij de volgende verkiezingen verenigen en alles wat ze in huis hebben in de strijd gooien. Als christenen niet besluiten zich te verenigen en te stemmen volgens Bijbelse waarden, dan zullen onze duivelse vijanden de strijd winnen. Als we onze vrijheden willen behouden, kunnen we niet moedig genoeg zijn. Stem daarom Trump”, is de boodschap van Strang.
De twee pinkstervoorgangers zijn geen uitzondering. Ook landelijk bekende evangelicale leiders hebben dergelijke uitspraken gedaan. Franklin Graham, de zoon van de grote evangelist Billy Graham, riep bij de start van de openbare verhoren ertoe op voor Trump te bidden. En de baptist dr. Robert Jeffress, predikant van een megakerk in Dallas, hield aan de vooravond van de verhoren een bidstond opdat „de boze aanslagen van de duivel en zijn dienaren tegen Trump” verijdeld zouden worden.
Mozes
De steun voor Trump bij blanke evangelicals is ondanks de impeachmentprocedure nog vrijwel onverminderd. Ruim driekwart van hen heeft nog alle vertrouwen in deze onconventionele president. „Hij is als Mozes die het volk Israël uit de slavernij leidde. Trump verlost ons van de slavendienst die de culturele elite, de linkse Democraten onder Clinton en onder Obama ons heeft opgelegd”, zegt dr. Lance Wallnau, een gevierd spreker binnen charismatische kringen. Wallnau was het die begin 2018 al de overwinning van Trump ‘profeteerde’. Hij hoopt en gelooft dat Trump nog vier jaar het Witte Huis zal bewonen, opdat hij „de duivelse vesting” van het regeringsapparaat in Washington totaal zal verwoesten. Om die laatste reden heeft hij Trump de bijnaam ”Gods chaos-kandidaat” gegeven.
De Amerikaanse theoloog en politicoloog dr. Kit Kirkland, werkzaam aan de universiteit van St. Andrews (Schotland), constateert dat de afkeer van en angst voor de libertijnse Democraten bij blanke evangelicals zo diep zit dat ze Trump ondanks allerlei bezwaren blijven steunen. „Dat was bij zijn verkiezingen zo, dat is nu niet minder het geval. Het leven van Trump is één aaneenrijging van publieke overtredingen van de Wet van de Tien Geboden. Maar er zijn weinig evangelicals die zich daar druk om maken. Ze hebben in hem iemand gevonden die niet uit Washington komt en die wel het lef en de kracht heeft om de Democraten te lijf te gaan. Dat is doorslaggevend.”
Ethische grenzen
Kirkland wijst erop dat de Democraten er „ook alles aan gedaan hebben” om de blanke evangelicals in de armen van Trump te drijven. „Met name in zijn tweede termijn heeft Obama allerlei ethische grenzen doorbroken: denk aan homorechten, aan de genderdiscussie, aan de druk op christelijke onderwijsinstellingen en kerkelijke organisaties om libertijnse regels in te voeren, denk aan de abortuspraktijk.
De Republikeinen hadden het gevoel dat in een oogwenk alle christelijke waarden onderuit werden gehaald. En toen in 2016 bleek dat Hillary Clinton de rivaal van Trump werd, nam het schrikbeeld demonische vormen aan. Zij werd gezien als de lieveling van de libertijnse elite die nog een stap verder dan Obama zou gaan. Vandaar dat blanke evangelicals en masse voor Trump kozen en zijn liederlijk leven op de koop toe namen.”
Zijspoor
George Marsden, gerenommeerd kenner van de Amerikaanse evangelicale wereld, onderschrijft deze analyse. „Conservatieve, blanke evangelicals voelden zich onder Obama op een zijspoor gezet. De gedachte dat er niets zou overblijven van het christelijke Amerika –wat dat dan ook is geweest– was voor hen traumatisch.”
Tony Perkins van de Family Research Council bevestigt dit. In een interview met het internettijdschrift Politico zei hij onlangs: „Evangelische christenen waren moe van de aanslagen van Obama en zijn linkse helpers om christenen te marginaliseren. Zij zijn blij zijn dat er nu eindelijk iemand in het Witte Huis zit die de bal terugslaat.”
De steun van de blanke evangelicals aan Trump heeft zich volgens Kirkland ook uitbetaald. Hij somt een rij wapenfeiten op die de president op zijn conto heeft geschreven: de Amerikaanse ambassade in Israël is naar Jeruzalem verplaatst, buitenlandse organisaties die abortus bevorderen krijgen geen subsidie meer, in eigen land wordt de speelruimte voor abortusklinieken ingeperkt, het progenderbeleid is een halt toegeroepen en binnen het rechterlijke apparaat is een groot aantal conservatieve rechters benoemd, met als hoogtepunt de benoeming van twee nieuwe leden van het federale hooggerechtshof. Allemaal besluiten waar Republikeinen dankbaar voor zijn.
Bidden op het Witte Huis
Daarnaast noemt hij dat Trump ervoor heeft gekozen zich met een aantal evangelicals te omringen. Van de bewindslieden Mike Pence (vicepresident), Mike Pompeo (Buitenlandse zaken), Ben Carson (Volkshuisvesting) en Betsy DeVos (Onderwijs) is bekend dat ze christen zijn. Daarnaast komt geregeld een groep voorgangers samen op het Witte Huis om met de president te bidden. „Uniek is dat niet. Ook eerdere presidenten onderhielden contacten met kerkelijke leiders, maar geen president etaleerde dat zo nadrukkelijk als Trump,” zegt Kirkland.
Maar misschien wel het belangrijkste is dat Trump het idee heeft opgeroepen en gevoed dat onder zijn leiding Amerika weer een land van aanzien wordt, zegt de wetenschapper uit St. Andrews. „Zijn leus ”Make America Great Again” sloot aan bij de overtuiging van veel conservatieve evangelicals dat Amerika door God is uitverkoren om een speciale taak in de wereld te vervullen. Dat zien conservatieve evangelicals als een restauratie van de „gezegende verleden”, toen Amerika ”Gods own Country” werd genoemd.”
De Canadese kerkhistoricus John G. Stackhouse stelt dat deze gedachte niet alleen bij conservatieve evangelicals leeft. „Vrijwel bij alle Amerikaanse christenen kom je de verbinding tussen geloof en nationalisme tegen. Ook bij Amerikaanse episcopalen, presbyterianen en mormonen leeft de opvatting dat de eer van God onlosmakelijk is verbonden aan de eer van de natie.”
Schadelijk
Volgens Kit Kirkland zal de keus voor en de steun aan Trump op termijn schadelijk zijn voor de evangelicals. „Bij de verkiezingen van 2016 stelden sommige evangelicale leiders dat zij voor de laatste keer de kans hadden om de verwording van Amerika een halt toe te roepen. Het is overigens niet uitgesloten dat ze daar op termijn gelijk in krijgen. Niet omdat Trump het veld zou moeten ruimen. Dat lijkt nu ook onwaarschijnlijk omdat de Senaat niet zal instemmen met een afzetting van de president.
Het probleem is dat de evangelicals zelf hun toekomstige mogelijkheden hebben verspeeld. Blanke evangelicals zijn van een geestelijke beweging met een duidelijke politieke voorkeur verworden tot een stroming die bereid is haar hoge geloofswaarden en tradities te verkwanselen voor politieke invloed. Amerikaanse evangelicals vinden politieke invloed kennelijk belangrijker dan gehoorzaamheid aan God.”
Hogere strijd dan om afzetting Trump
„Ik begrijp mijn broeders niet,” zegt John Fea, docent politieke geschiedenis aan het christelijke Messiah College in Mechanichsburg (Pennsylvania). „Ze verdedigen een hoge morele standaard, maar accepteren dat Trump dagelijks liegt en een liederlijk leven leidt.”
Fea zegt in hart en nieren Republikein te zijn. „Zolang ik stemgerechtigd ben, stem ik Republikeins. Stemmen op Bill Clinton, op Obama of op Hillary kon ik met mijn geweten niet overeenstemmen. Maar ik kon in 2016 ook geen kruisje zetten bij de naam van Trump. Dus heb ik van armoede maar blanco gestemd.”
Dat Trump besluiten heeft genomen waar conservatieve evangelicals blij mee zijn, ontkent Fea zeker niet. „Daar ben ik ook dankbaar voor, maar desondanks heb ik grote, ja zelf onoverkomelijke bezwaren. Hoe kun je aan de ene kant tegen het doden van kinderen in de moederschoot zijn en aan de andere kant bepleiten dat peuters en kleuters van illegale immigranten gescheiden worden van hun moeders? Dat kan ik niet vatten. Besef je dan niet dat die onschuldige kinderen voor hun leven getraumatiseerd zijn?”
Tot op de dag van vandaag begrijpt Fea niet dat miljoenen evangelicals in 2016 hun stem aan Trump gaven. Om zijn verbijstering lucht te geven, schreef hij er een boek over dat de veelzeggende titel ”Believe me” (geloof me) draagt. Het refereert aan het stopwoord dat president Trump nogal eens in toespraken gebruikt. „Maar niet alleen daar aan. Het is ook een zinspeling op het geloof van christenen waar Trump een spelletje mee speelt. Het klinkt natuurlijk goed om te appelleren aan het geloof. Maar we moeten ons wel afvragen welk geloof Trump bedoelt. Het gaat hem niet om het geloof in God, maar om het geloof in Trump. Nou, in hem heb ik weinig vertrouwen. Hij stapelt leugen op leugen.”
Grote moeite heeft Fea met het veelgehoorde argument van blanke evangelicals dat ze voor Trump zijn omdat hij op het punt van grote ethische kwesties –abortus, homo-emancipatie en de genderdiscussie– standpunten inneemt die aansluiten bij de Bijbelse geboden. „Dat mag zo zijn. En dat is goed. Maar daarbij gaan ze voorbij aan het feit dat hij andere geboden met voeten treedt. Jezus heeft ons toch geleerd dat alle geboden gelijk zijn? Wie er een van overtreedt, staat toch schuldig aan de hele wet? Dat geldt voor mij, maar dat geldt ook voor de president. En dat je in de politiek vuile handen moet maken, weet ik. Maar er is wel verschil of je dat betreurt of dat je ervan geniet en zelfs, zoals Trump heeft gedaan, zegt geen verzoening nodig te hebben.”
Helemaal onverteerbaar vindt Fea het dat christenen drogredenen gebruiken om immoreel gedrag goed te praten. „Het is toch onbestaanbaar dat een evangelicale voorganger zonder blikken of blozen publiekelijk zegt dat er niks verkeerds aan is als Trump sjoemelt met zijn belastingaangifte omdat de belastingwetten niet goed zijn? Jezus Christus leerde wel iets anders: Geef de keizer wat des keizers is. En die keizers waren geen brave jongens!”
De Amerikaanse hoogleraar stelt dat evangelicale leiders met twee maten meten. „Neem dr. Dobson en Franklin Graham. Toen Bill Clinton een scheve schaats reed met Monica Lewinsky zeiden ze dat een man die zich privé misdraagt niet geschikt is om het land te regeren. Toen van Trump bekend werd dat hij buitenechtelijke relaties had onderhouden, stelden dezelfde mannen dat een liederlijk privéleven van hem niet betekent dat hij ongeschikt is om het ambt van president te bekleden. Ik vraag me dan af: zijn Gods geboden in de achterliggende twintig jaar herschreven of zijn de evangelicale leiders het spoor bijster?”