Russische bioloog bereidt aanpassen genen baby’s voor
De Russische bioloog Denis Rebrikov doet experimenten om in menselijke eicellen een mutatie die doofheid veroorzaakt te herstellen.
Dat heeft Rebrikov verklaard tegenover het wetenschappelijke tijdschrift Nature. Eerder dit jaar maakte hij al bekend dat hij een mutatie die hiv-besmetting kan voorkomen, wil aanbrengen in menselijke embryo’s.
Rebrikov maakte vorige maand in een Russisch tijdschrift zijn plannen bekend om in het GJB2-gen mutaties te repareren die een erfelijke vorm van doofheid veroorzaken.
Tegenover Nature bevestigt hij nu dat hij al enkele experimenten heeft gedaan met eicellen van een vrouw zonder deze mutatie. Daarnaast heeft een vrouw met de mutatie, die zelf doof is, eicellen gedoneerd voor het onderzoek. Vier andere paren waarvan beide partners de mutatie in hun DNA dragen, hebben zich bij Rebrikov aangemeld.
Verboden
Het aanpassen van het DNA van embryo’s is in Rusland verboden. „Maar”, stelt Rebrikov in een e-mail aan Nature, „wetten zijn geschreven om ze aan te passen.” Wel zegt hij geen genetisch aangepaste embryo’s te zullen terugplaatsen bij een vrouw, zolang dit niet is toegestaan. Het Russische ministerie van Gezondheid heeft benadrukt dat het nog te vroeg is om toestemming te geven voor het creëren van baby’s met aangepast DNA.
De mutaties in het GJB2-gen veroorzaken doofheid die alleen nog te behandelen is met een zogeheten cochleair implantaat. Dat is direct ook een reden voor kritiek van collega’s op de plannen van Rebrikov: de aandoening is niet ernstig genoeg om met deze – nog zeer experimentele – techniek te behandelen. Wanneer het DNA in een geslachtscel of in een pril embryo wordt aangepast, zal het kind die aanpassing namelijk doorgeven aan volgende generaties.
Internationaal wordt afwijzend gereageerd op de plannen van de Russische onderzoeker. „Dit project is roekeloos en opportunistisch, onethisch en beschadigend voor de geloofwaardigheid van een technologie die bedoeld is om te helpen, niet om schade te veroorzaken”, zegt Jennifer Doudna, een van de mensen die de CRISPR-cas methode ontwikkelde waarmee genetische informatie snel en relatief nauwkeurig kan worden aangepast.
In november 2018 meldde de Chinese onderzoeker Jiankui He dat er twee meisjes waren geboren bij wie hij een mutatie had aangebracht die besmetting met het aidsvirus kan voorkomen. Rebrikov verklaarde afgelopen zomer dat hij deze experimenten wil herhalen. De Russische onderzoeker bevestigde tegenover Nature dat hij die plannen nog steeds heeft.
Aanvaardbaar
De Wereldgezondheidsorganisatie werkt sinds vorig jaar aan een raamwerk waarbinnen de genetische aanpassing van menselijke embryo’s veilig en aanvaardbaar zou kunnen zijn.
Begin oktober begon in Nederland de DNA-dialoog over het aanpassen van DNA bij embryo’s. Een aantal organisaties, waaronder de christelijke NPV, werkt hierin samen om het gesprek over deze nieuwe technologie te voeren. Dat gebeurt op initiatief van het kabinet. Met de uitkomsten van die discussie kan een volgend kabinet eventueel de embryowet aanpassen, die onderzoek met menselijke embryo’s regelt. Het laten ontstaan van menselijke embryo’s alleen voor onderzoek en het genetisch aanpassen van embryo’s is nu nog verboden.
