Dat zei prof. dr. Gert Noort tijdens zijn inaugurele oratie als bijzonder hoogleraar op de ”David Bosch Chair for the Comparative Study of Mainline Protestant and Evangelical Mission”, vrijdag aan de Theologische Universiteit Kampen.

Prof. Noort sprak over ”Heil in missionaire samenwerking”. Hij belichtte de verschillen tussen „mainline” protestanten en evangelicals. In de jaren zestig en zeventig kenmerkten beide richtingen zich door een groeiende polarisatie. „Terwijl evangelicals de vraag ”Ken je de Heer?” stelden, vroegen mainline protestanten eerder: ”Ken je de wereld?””

Evangelicals richtten hun eigen missionaire zuil op. In 1974 kwam de Lausannebeweging tot stand, die de „onvoltooide opdracht van evangelisatie” hoog in het vaandel had. In de jaren tachtig tekende zich een diepe kloof af, gevolgd door toenadering in de jaren negentig.

De Zuid-Afrikaanse missioloog David Bosch pleitte ervoor om de polarisatie om te buigen naar een „creatieve spanning” door de eenzijdigheden van beide posities kritisch te benoemen. Hij erkende dat de kerk zich het lot van de armen te weinig had aangetrokken, maar hij hekelde de theologische eenzijdigheden. Evangelicals rekende Bosch aan dat ze Christus feitelijk niet erkenden als Heer van de kosmos. Hij bekritiseerde de eenzijdige persoonlijke ethiek, gericht op redding van de ziel ten koste van de wereld.

Frontverschuivingen

Martien Brinkman sprak in 1997 van „ingrijpende frontverschuivingen” en een toenemend naar elkaar toegroeien van beide stromingen, mede door de gezamenlijke uitdagingen in de moderne tijd. De nieuwe openheid was niet los te zien van de afname van confessionalisme en een verschuiving van orthodoxie naar orthopraxie. „Deze ontwikkeling leidde tot een toenemend accent op spirituele oecumene en het zoeken van verbinding.”

Zowel de Wereldraad van Kerken als Lausanne verbond evangelisatie met diaconaat. Het begrip ”integrale zending” heeft in evangelische kringen breed ingang gevonden. Wie in missionaire kring opvattingen over het heil nagaat, constateert dat visies op belangrijke punten nog steeds ver uiteenlopen, aldus prof. Noort. De gevoeligste kwestie daaronder is wel de theologie van de godsdiensten en missionaire praktijken om onbereikte volken te winnen voor het Evangelie. „Evangelicals ergeren zich vaak aan het ontbreken van zendingsvisie bij mainline protestantse zending. Protestanten plaatsen vraagtekens bij een overspannen bekeringsactivisme.”

Uit impasse

Om uit de impasse te komen ging prof. Noort te rade bij de theoloog Bryan Stone (Boston, VS), die stelt dat zending en evangelisatie niet gaan over aantallen nieuwe kerktoetreders, maar hun kern vinden in de getuigende kwaliteit van de gemeente. De Amerikaanse pinksterhoogleraar Amos Yong pleit voor een doordenking van de theologie van de godsdiensten vanuit de uitstorting van de Geest op álle vlees en het door álle mensen gedeelde beelddragerschap van God.

Er is volgens prof. Noort breed draagvlak ontstaan voor integrale zending die gericht is op alle dimensies van het leven, maar „onduidelijk is of deze brede evangelicale heilsvisie ook een missiologische vertaalslag krijgt naar de bezinning op Christus en de godsdiensten.” De komende jaren wil prof. Noort samen met de collega’s van het Centre for Church and Mission in the West (waaraan prof. Stefan Paas verbonden is) een bijdrage aan de missiologische doordenking geven. „Breder onderzoek naar visies en praktijken van mainline protestantse en evangelicale zendingsorganen zal daarvan een integraal onderdeel zijn.”