DNA-dialoog kan blind geloof in de zegeningen van de techniek temperen
In het regeerakkoord van Rutte III lieten VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie optekenen dat de Embryowet voorlopig niet zou worden verruimd. Reden om de besluitvorming op te schorten, was volgens het akkoord dat er eerst een breed maatschappelijk debat moest worden gevoerd over zo’n wijziging, en over de toepassing van nieuwe vruchtbaarheidstechnieken die daardoor mogelijk zou worden gemaakt.
Totaal overbodig, reageerde PvdA-voorman Asscher. Toen minister Schippers in 2016 de wissel omzette en het licht voor deze nieuwe therapieën op groen ging, woedde zo’n debat, zo betoogde hij, al 11 jaar.
Al zijn ongenoegen ten spijt ging een door het ministerie van VWS gefaciliteerde dialoog over een van de nieuwe technieken, kiembaangentherapie, woensdagavond toch van start. En terecht.
Of de serie publieksdebatten de politieke besluitvorming kan beïnvloeden, is ongewis, maar het succes van de dialoog staat of valt niet louter met de mate waarin dat het geval zal zijn. Door de debatavonden kan namelijk ook de publieke opinie over het aanpassen van de genen van een pril menselijk schepsel nader worden gevormd, en overbodig is dat zeker niet.
Nogal wat media wekken nu de indruk dat wensouders met een erfelijke aandoening al lang, zonder enig bijeffect, de vruchten hadden kunnen plukken van deze omstreden therapie als de christelijke partijen niet voortdurend op de rem zouden hebben getrapt met hun gezeur over de beschermwaardigheid van het embryo. „Schuif die ouderwetse bezwaren opzij en geef onderzoekers ruim baan”, is nogal eens de teneur.
Je hoeft bepaald geen christen te zijn om je bij zo’n redenering eens achter de oren te krabben. Is juist aandringen op haastige spoed niet wat kortzichtig, om niet te zeggen roekeloos?
Google, Amazon en Facebook; massaal werden ze in de jaren negentig verwelkomd om hun revolutionaire en ogenschijnlijk kosteloze dienstenaanbod. Maar wie had destijds kunnen bedenken dat ons koopgedrag dankzij hun algoritmen al binnen twintig jaar zou worden gemanipuleerd door gepersonaliseerde advertenties? Wetten en regels over privacybescherming hebben dat niet, althans niet afdoende, belet.
In een recente uitgave van het Tijdschrift voor Gezondheidsrecht waarschuwt rechtsfilosofe dr. mr. B. C. van Beers dat de gevolgen van het onder voorwaarden toestaan van bijvoorbeeld kiembaanmodificatie evenmin goed voorzienbaar zijn. Ja, er is een kans dat artsen wereldwijd netjes blijven kleuren binnen de wettelijk aangebrachte lijnen. Maar het ontstaan van een mondiale babymarkt waarin de algoritmen van commerciële bemiddelingsbureaus hun stempel op de menselijke voortplanting gaan drukken, is ook een mogelijkheid.
Alleen al daarom zou het een zegen zijn als de roep om haastige spoed zou plaatsmaken voor een pleidooi tot uiterste behoedzaamheid.
Moge de DNA-dialoog daartoe de eerste aanzet zijn.
