Een zomer lang zwerven door Nederland. Op zoek naar toeristische trekkers rond prikkelende postcodes. Van 1111 tot en met 9999. Vandaag 6666: Heteren. Postcode 7777 hoort bij het Overijsselse plaatsje Schuinesloot. Het is een dorp waarvan automobilisten wel zeggen dat je het, als je één keer met je ogen knippert, onopgemerkt kunt passeren. Daarom gaan we met de fiets op pad. Dat gaat langzamer en dus zie je meer, ook al is er weinig. Tuinen, een kerkje, een oorlogsmonument en een paardenrusthuis.

Schuinesloot ligt dicht bij de provinciegrens met Drenthe, onder de rook van Slagharen. Ook dat is geen wereldstad, maar door het nationaal bekende pretpark heeft de naam van dit dorp voor veel Nederlanders waarschijnlijk toch een vertrouwde klank.

We parkeren de auto op een pleintje in Slagharen: gratis, al is het zaterdagmiddag. In een hoek staat een monumentje -een meisje op een dikkige pony- ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van wat toen (in 1988) nog Ponypark Slagharen heette. Tijdens schoolreisjes kon je er als kind een rondje rijden op een onverstoorbaar voortsjokkend beestje. Dat was al eng. De metershoge kermisachtige attracties van tegenwoordig -op kilometers afstand zichtbaar aan de horizon- laten we dan ook maar liever links liggen. Vandaag geen vrije val van 40 meter, superachtbaan of reuzenrad, we gaan onszelf vermaken met een zoektocht naar sporen van de lokale historie.

Frits de Zwerver
Schuinesloot is een lintdorp dat is ontstaan in de tijd van de vervening. Ook de naam van het plaatsje dateert uit die tijd. In het dorp is geen schuin lopende sloot te bekennen, maar wie een kaart ter hand neemt, zal het opvallen dat de provinciegrens even verderop een opmerkelijke breuk in het landschapspatroon markeert. Noordelijk van deze lijn lopen de wegen en de wijken van noord naar zuid en van oost naar west. Zuidelijk van de provinciegrens is dat patroon een slagje gedraaid. Van bovenaf bezien lopen de lijnen hier dus scheef.

De bevolking van Schuinesloot woont voor het grootste deel aan de langgerekte doorgaande weg die, toepasselijk maar weinig verrassend, Schuineslootweg heet. Het is een dorp zoals de meeste dorpen: onopvallend. Het ligt in een agrarisch gebied met veel intensieve veehouderij. Geen monumentale panden, leuke winkeltjes of gezellige terrasjes. Maar we vinden wel een paar punten om wat langer bij stil te staan.

Aan het begin van het dorp liggen de Priona Tuinen. Bezoekers moeten hun auto langs de doorgaande weg parkeren en komen vervolgens via een landweggetje bij het tuinencomplex van 1,5 hectare uit. Het is een drukkend warme zaterdagmiddag. We besluiten dat we geen puf hebben om in de hitte rond te slenteren. Fietsen gaat sneller; bovendien vang je zodoende meer wind.

Ongeveer midden in het dorp stuiten we op een monument bij een kruising: een kei met daarop acht Engelse namen. Het blijkt een herinnering te zijn aan het feit dat er in de Tweede Wereldoorlog twee bommenwerpers in de omgeving van Schuinesloot zijn neergestort.

Als bijzonderheid uit dezelfde periode valt nog te melden dat dominee Frederik Slomp, alias Frits de Zwerver, een tijdlang in Schuinesloot heeft gewoond. Hij was van 1930 tot 1946 predikant in Heemse. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij actief in het verzet, onder andere als medeoprichter van de Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers. Hij moest vanwege zijn verzetswerk onderduiken en vond onderdak op de bovenverdieping van de woning van Klaas van de Belt in Schuinesloot, zo vertelt Jan Hof in zijn roman ”Frits de Zwerver”. In het dorp zelf is van deze episode niets terug te vinden. In het naburige Hardenberg is een laan naar hem vernoemd.

Plaggenhut
Iets voorbij het oorlogsmonument staat de hervormde kapel. Net als Schuinesloot zelf is dit gebouw nog niet zo heel oud. In een informatiefolder lezen we dat op deze locatie rond 1900 de laatste plaggenhut van Schuinesloot stond, bewoond door de familie Moes. Het goed onderhouden gebouw wordt kennelijk nog gebruikt: een bordje maakt melding van diensten op zondagochtend. Verdere informatie ontbreekt.

Net buiten de bebouwde kom, op weg naar Lutterveld, kruisen we de Kosseweg. Die naam hebben we eerder gezien. Maar waar ook al weer? O ja, tijdens een zoektocht op internet. Het paardenrusthuis van Schuinesloot is aan deze weg gevestigd. Onderweg naar De Krim kopen we een Saksische kruidkoek in het nostalgische winkeltje dat hoort bij de kruidkoekbakkerij van Anerveen. We passeren de in werking zijnde molen in hetzelfde plaatsje.

Het volgende oord is Ane, een zo mogelijk nog onaanzienlijker dorp, maar wél een met een illustere geschiedenis. In het ’centrum’ vinden we zonder veel moeite het monument -een soort minihunebed- dat herinnert aan de Slag bij Ane op 28 juli 1227. We slaan aan het rekenen en concluderen dat dat precies 777 jaar geleden is. Een paar vlaggen bij het monument laten zien dat de slag recent nog is herdacht. Een informatiebord helpt een handje bij het ophalen van de geschiedenis. Tijdens de Slag bij Ane werden de troepen van de bisschop van Utrecht, Otto II von Lippe, in de val gelokt door de veel minder goed uitgeruste Drentse strijders onder leiding van Rudolf van Coevorden. De Drenten lokten de bisschoppelijke soldaten een moeras in, waar de zwaar geharnaste ridders in de modder wegzonken. Vervolgens vielen de noorderlingen, volgens het informatiebord bijgestaan door hun vrouwen, hen aan met „spiezen, zeisen en knuppels.” De Drenten wonnen deze eerste slag om de vrijheid voor het noorden, aldus de tekst. Niettemin kwamen ze een jaar later toch tot een overgave.

Riddersporen
Het bij Schuinesloot nogal vlakke landschap is inmiddels veel glooiender geworden: Ane ligt in het Vechtdal. Bij de brug over de Vecht lezen we dat hier aan het eind van de twintigste eeuw riddersporen in de bodem zijn gevonden. Die korte mededeling maakt de geschiedenis tastbaarder dan het officiële monument: we staan op historische grond. De riddersporen zijn overigens te bezichtigen in het Historisch Cultureel Infocentrum Vechtdal in Gramsbergen.

We fietsen via Oud-Lutten terug richting Slagharen. Het landschap is hier lieflijk en licht heuvelachtig: de es verheft zich enkele meters boven de omgeving. De boerderijen lijken ouder, de wegen kronkelen. Herhaaldelijk wordt voorbijgangers gevraagd om oplettendheid. ”Kiek uut. Speul’nde Kinder”.

Bezienswaardigheden in de omgeving

Priona Tuinen, Schuineslootweg 13, Schuinesloot, tel. 0523-681734. De tuinen zijn tot en met september van donderdag tot en met zaterdag geopend van 10.00 tot 17.00 uur. Entree: 6 euro (kinderen t/m 12 jaar 2,50 euro, 65+ 4,50 euro). Er is ook een voor publiek toegankelijke kwekerij.

Streekhistorisch Museum ”Het Oale Meesterhuus”, Herenstraat 24, Slagharen, tel. 0523-684111. Het streekmuseum is gevestigd in de voormalige woning van de bovenmeester van Slagharen. Het beoogt het eigene van de streek -waartoe onder andere Schuinesloot wordt gerekend- voor het nageslacht te bewaren en te tonen. Het museum is tot en met oktober van maandag tot en met zaterdag geopend van 10.00 tot 16.00 uur. Entree: 1,50 euro (kinderen t/m 12 jaar onder begeleiding gratis).

Anermolen, Anerveenseweg 26, Ane, tel. 0524-561811. De uit 1864 daterende molen staat op een belt van 3,5 meter hoogte en is daardoor in de wijde omgeving zichtbaar. De molen is iedere zaterdag geopend van 13.00 tot 16.30 uur.

Historisch Cultureel Infocentrum Vechtdal, Meiboomplein 4, Gramsbergen, tel. 0524-561639. De presentatie geeft informatie over de geschiedenis van het Vechtdal. Openingstijden: maandag tot en met zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur. Toegangsprijs: 2,50 euro voor volwassenen en 1,50 euro voor kinderen t/m 12 jaar.