„Het is tijd voor een erkenning van de kant van de Reformatie dat de kerk van Rome de kerk is van de eeuwen die teruggaat op de apostelen. Dat God die kerk door afvalligheid en corruptie heen deze kerk trouw is gebleven”, zo stelde de missionaire predikant uit Apeldoorn. „Dat betekent erkenning van de dienst van deze kerk, inclusief haar hiërarchie van bisschoppen onder de paus. Omgekeerd is het nodig dat de scheiding in de zestiende eeuw niet gelijkgezet kan worden met afvalligheid, maar met een buiten de kerk terechtkomen van vitaal christendom, dat voor miljoenen tot zegen is geweest tot op de huidige dag.”

De Raad van Kerken van Amersfoort vierde zijn 50-jarig jubileum onder het motto ”Kunnen Rome en Reformatie samen op weg?” Als Luther het verzameld werk van de voormalige paus Benedictus XVI tot zijn beschikking zou hebben gehad, dan achtte dr. Plaisier het „vrijwel uitgesloten” dat Luther uit de Rooms-Katholieke Kerk was gestapt. „Omgekeerd is het een feit dat Luthers ”Anliegen” en veel van zijn theologie intussen door Rome als legitiem geluid in de brede christelijke traditie wordt geaccepteerd. Er zijn zeker na Vaticanum II door rooms-katholieke theologen wel dingen beweerd die nog heel wat verder gingen dan Luther.”

Toch sprak dr. Plaisier van een „gelukkige schuld” bij het schisma in de zestiende eeuw. „Er is een bepaald type van christelijk geloof, dat zeker ook zijn wortels in het Nieuwe Testament heeft, met kracht tot ontwikkeling gekomen. De kerk van de Reformatie greep terug op Paulus en de verkondiging van het Evangelie van het kruis.” Twee gestalten, door de breuk, maar het blijft één Heer en één doop. Plaisier stelde dat op het punt van de rechtvaardiging, eucharistie en Maria geen kerkscheidende verschillen zijn. Bij het pausdom ligt gevoelsmatig nog de meeste pijn.

Schrift

Prof. dr. Marcel Poorthuis, hoogleraar aan de Tilburg School of Theology, vroeg zich af of je als kerken elkaar moet opzoeken in je zwakte. „Ik ontmoet het protestantisme liever in kracht, in liefde voor de Schrift. De Bijbel is een draagbaar vaderland: je slaat hem open en het wonder voltrekt zich. De katholieke benadering is toch hiërarchischer: er moet altijd een priester of bisschop bij. Dat kan een belemmering zijn voor directe communicatie van het geloof.”

Prof. Poorthuis wilde de protestantse kerken beschouwen als deel van de ene heilige katholieke en apostolische kerk. „Protestantse kerken hebben de ononderbroken keten met de eerste christenen wel degelijk bewaard. De drager van de apostoliciteit is volgens de protestantse theologie, de christelijke gemeente, niet exclusief de bisschop. Tegelijkertijd is het bisschopsambt een essentiële vorm van de christelijke traditie en van continuïteit. Maar de Rooms-Katholieke Kerk heeft weinig oog gehad voor het belang van de plaatselijke christelijke gemeente.”

De kerkopvatting van het protestantisme, de kerk moet telkens hervormd worden, is een verrijking voor het rooms-katholieke kerkbegrip, aldus prof. Poorthuis. „Op het punt van rituelen hebben protestanten nog een flinke barrière te nemen. Het is doorgaans de liturgie als eerbied voor God en als geestelijke ruimte die indruk maakt op protestanten. Dat de Katholieke Kerk een dam kan opwerpen tegen vrijzinnigheid is misschien waar, maar nog beter is het een geestelijke ruimte van aanbidding en wederkerig dienstbetoon te ontwikkelen waarin ook vrijzinnigen welkom zijn.”