Wat is er aan de hand?

Medische implantaten zijn minder veilig dan gedacht. Uit onderzoek door ruim 250 journalisten van 59 media in 36 landen bleek zondag dat implantaten ernstige gezondheidsrisico’s met zich mee kunnen brengen. Volgens de onderzoekers zijn er in het laatste decennium wereldwijd 83.000 mensen overleden en 1,7 miljoen gewond geraakt door medische implantaten.

Welke implantaten veroorzaken problemen?

Het gaat onder meer om kunstheupen, pacemakers en borstimplantaten. De draadloze pacemaker Nanostim –die wereldwijd 1423 mensen gebruiken– werkte in 70 gevallen niet door kapotte batterijen. Borstimplantaten, vaak gebruikt na gedeeltelijke of volledige borstamputatie als gevolg van kanker, veroorzaken uiteenlopende problemen. De implantaten zijn gemaakt van siliconen. Wanneer het implantaat gaat lekken, komen deeltjes daarvan in het lichaam terecht. Deze siliconen kunnen in de lymfeklieren komen en daardoor leiden tot stoornissen in het afweersysteem. De prikkeling van het afweersysteem veroorzaakt onder meer vermoeidheidsklachten, gewrichtspijn en soms zelfs beroertes. Bovendien is er een verband tussen borstimplantaten en een zeldzame vorm van lymfeklierkanker.

Hoe kon het zover komen?

Er is onvoldoende regelgeving rond medische implantaten. Medicijnen moeten uitgebreid goedgekeurd worden, maar implantaten mogen zo op de markt gebracht worden. Beperkt onderzoek met dierproeven is vaak al genoeg om een implantaat goed te keuren. Bovendien is er in Nederland, anders dan in bijvoorbeeld de Verenigde Staten, geen centrale toezichthouder op implantaten. Artsen en ziekenhuizen zijn niet verplicht incidenten te melden bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Alleen calamiteiten waarbij een patiënt zwaar letsel oploopt of overlijdt, moeten zij verplicht melden. Veel mankementen zijn dus nog onbekend.

Hoe ernstig is dit probleem?

Wereldwijd blijkt er een groot aantal patiënten slachtoffer te zijn van de slechte controle op implantaten. Als artsen of patiënten een mankement constateren, melden ze dit vaak aan de fabrikant. Op die manier krijgen ze snel een vervangend implantaat. De fabrikant heeft er echter weinig belang bij om het mankement te melden bij de instanties.

Wat gaat er nu gebeuren?

De IGJ heeft in een reactie op de gepresenteerde onderzoeksresultaten aangegeven dat er meer transparantie moet komen over incidenten met medische hulpmiddelen. Op die manier kan de patiënt op tijd geïnformeerd worden over mogelijke risico’s van een implantaat.