De top dreigde niet door te gaan omdat de Spaanse premier Pedro Sánchez schriftelijke garanties eiste dat Madrid wordt betrokken bij besluiten die van invloed zijn op Gibraltar, het Britse schiereiland bij de zuidelijke kust van Spanje. De Britse regering heeft die garantie zaterdag gegeven, waarna Sánchez bevestigde dat hij geen veto zal uitspreken en het akkoord zal goedkeuren.

De EU-leiders zullen daarnaast in een aparte verklaring vastleggen dat Gibraltar niet valt onder afspraken die de EU en Londen maken over de toekomstige relatie, blijkt uit een ontwerptekst. Mochten die er wel komen, dan heeft Spanje een vetorecht.

Gibraltar is net als de rest van het Verenigd Koninkrijk vanaf 29 maart geen deel meer van de Europese Unie. De Spaanse minister van Buitenlandse Zaken Josep Borrell sprak evenwel van de belangrijkste overeenkomst over Gibraltar sinds de Vrede van Utrecht in 1713, waardoor Gibraltar Brits werd.

De bevolking van Gibraltar heeft meermaals uitgesproken Brits te willen blijven. „Ik ben trots dat Gibraltar Brits is en we zullen altijd achter Gibraltar blijven staan”, zei de Britse premier Theresa May, die zaterdagavond naar Brussel kwam voor gesprekken met Tusk en Europees Commissievoorzitter Juncker. „De opvattingen van het Verenigd Koninkrijk zijn niet veranderd en zullen ook niet veranderen. We zullen in de toekomst blijven onderhandelen voor de hele VK-familie, en dat is inclusief Gibraltar.”

De verwachting is dat de regeringsleiders het brexitakkoord, bestaande uit de ‘scheidingsakte’ en een politieke verklaring over de toekomstige relatie, zondag zonder problemen groen licht geven. „Hoewel niemand reden heeft om gelukkig te zijn op die dag wil ik een ding benadrukken: in deze kritieke tijden hebben de EU27 de test van eenheid en solidariteit doorstaan”, schrijft Tusk.

Er is nog wel instemming vereist van het Europese en het Britse parlement. Of dat laatste gaat gebeuren is nog verre van zeker.