De oud gereformeerde gemeente in Nederland te Kampen ontstond in 1891 als een afsplitsing van de ”Klumpieskarke” van Kampen (de latere gereformeerde gemeente). Korte tijd later kochten de oud gereformeerden twee herenhuizen aan de Burgwal, op de plaats die vroeger werd gebruikt voor de kalvermarkt. Beide huizen werden tot kerkruimte verbouwd. Op 29 oktober 1893 nam ds. G. Maliepaard uit Den Haag het kerkje in gebruik.

In de consistoriekamer hangen vier portretten van voorgangers die de gemeente hebben gediend: ds. Maliepaard, ds. P. van der Heijden, ds. C. de Jonge en ds. J. Schinkelshoek. Het viertal is hiermee niet compleet, want tussen ds. Maliepaard en ds. Van der Heijden stond ook ds. J. J. Gras nog in Kampen, en nádat ds. De Jonge met emeritaat was gegaan, diende ds. G. J. Zwoferink de gemeente. Beide voorgangers raakten echter vanwege hun levenswandel en „trubelaatszie in de gemeente” weer buiten beeld.

Jan Proper

De oud gereformeerde gemeente in Nederland te Kampen is een gemeente van zondige mensen geweest, met hun gebreken en eigenaardigheden, zegt scriba R. van den Berg. „Niet alles is tot eer van God. Boodschap alles dus maar niet allemaal op de straten van Askelon, opdat de dochters der Filistijnen zich niet zouden verblijden.”

In de kerkzaal is het stil. Boven de preekstoel staat een eenklaviers orgel (met negen stemmen) van de Kamper orgelmaker Jan Proper. Op een vloerkleed staan een lezenaar en een klein doopvont. Rechts hangen twee collectezakken aan lange stokken aan de muur. Rechts van de kansel staat een rek met collectezakken, met op elke zak een letter, een K (kerk), een D (diaconie) of een E (extra collecte).

Aan het kerkdak van schrootjes hangen koperen kronen. Op de plavuizenvloer staan banken in drie groepen. Diaken Van den Berg: „We hebben wel tijden gekend dat op zondag alles vol zat. Dan waren er wel eens zo’n 500 mensen. De gemeente is de laatste jaren terug gelopen. We hebben nu ongeveer 200 leden en doopleden.”

Renovatie

In de hal hangt een in hout uitgesneden tekst aan de muur: „U wordt verzocht éérbaar in Gods huis te verschijnen, vrouwen en meisjes met gedekt hoofd.”

In 1986 werd het kerkgebouw ingrijpend gerenoveerd. De kerkzaal werd een paar meter langer. Er werden nieuwe banken geplaatst, afkomstig van de gereformeerde gemeente van Veenendaal. In de consistorie hangt nog een foto aan de muur waarop ouderling Lubbertus Evink de eerste steen legt: „In gedachtenis van de verbouwing der oud ger. gem. in Ned., door de praeses L. Evink.”

Aan de achterzijde van de kerk laat diaken Van den Berg de fietsenzaal zien, vervolgens de consistoriekamer en de kosterswoning aan de voorzijde naast de kerk (waar momenteel geen koster maar een gemeentelid woont).

De drie diakenen (R. van den Berg, J. van Vliet en R. van der Weerd) geven catechisatie aan in totaal zo’n 35 catechisanten. Op een van de tafels ligt het oude vragenboekje van Hellenbroek, ”Goddelijke waarheden”, samen met het ”Klein vragenboekje voor kinderen” van Ledeboer.

Preeklezen

De gemeente is al vele jaren vacant. In de meeste diensten wordt een preek gelezen. „We lezen soms een oudvader”, zegt Van den Berg, „soms preken uit later tijd, van zeg maar Van der Poel, Mieras, Gebraad of Van Reenen. De catechismusverklaring die we nu lezen is van Smijtegelt. God kan ook een leespreek zegenen. Dan zou er toch iemand met de buit naar huis kunnen gaan.”

Geschiedenis oggiN Kampen beschreven

”Oud Gereformeerd in Kampen”. Onder deze titel verscheen in 1987 een herdenkingsboek van de geschiedenis van de oud gereformeerde gemeente in Nederland te Kampen. Drs. H. Florijn uit Scherpenzeel was de auteur. Het boek begint met de voor- en de ontstaansgeschiedenis van de gemeente en wordt afgesloten met een levensschets van ouderling Lubbertus Evink, de afscheidsrede die ds. P. van der Heijden hield bij zijn vertrek uit Kampen, en een levensbeschrijving van ds. C. de Jonge (een van de predikanten die de gemeente heeft gediend). In het Voorwoord van ”Oud Gereformeerd in Kampen” staat: „In dit boekje is nog te lezen van gebeurtenissen waar de daden des Heeren in uitblonken, al is het door wegen gegaan die voor het menselijk verstand verborgen zijn. Zijn weg is in het heiligdom.”