God is erbij als mensen worden uitgebuit, mishandeld en vertrapt. Hij weet wat pijn is, betoogde de Griekse bijbelwetenschapper en oudtestamenticus Theocharous zaterdag op The Justice Conference in Barneveld. #GodToo, was haar kernwoord. Ze legde de link met de weggevoerde ark uit het Oude Testament. „De ark werd opgeborgen alsof hij een stuk meubilair was – maar de ark van de levende God was meer dan een kist. Het heilige is gevaarlijk, dat merkten de Filistijnen.”

Eens sprak Theocharous een misbruikte vrouw, Sandy, die ontzettend kwaad was om wat haar was aangedaan. „Woede hield haar in leven.” Waar iets wat heilig is, wordt onteerd, vormt woede nog „de enige verbinding” met wat oorspronkelijk goed was, aldus Theocharous. Dat geldt voor God Zelf. Maar ook voor christenen, als het goed is. „Als wij de Man aan het kruis hebben gezien, kunnen wij onze misbruikte naasten niet langer slechts als lichamen zien.”

Dichtbij

Theocharous was zaterdag één van de zeventien bevlogen sprekers die de bezoekers van The Justice Conference een soms ongemakkelijke waarheid voorhielden. De internationale conferentie, georganiseerd door Tear, werd in Nederland in 2016 voor het eerst gehouden en draait om het thema ”gerechtigheid”. ”Love thy neighbour” was dit jaar het thema: heb je naaste lief. Ja, hulp kan ver weg nodig zijn – maar ook dichtbij, was de boodschap in een notendop. Sterker, aangezien je niet altijd ver weg bent, kun je maar beter dichtbij beginnen.

Heleen Polinder van Stichting Hulp in Praktijk begon daarmee door de straatkrantverkoper op de koffie te vragen. Omdat elk mens gezien wil worden, en meer nodig heeft dan geld en een praatje. Dat leidde ertoe dat ze op een dag zes Roemenen op de stoep had staan voor het avondeten. Het werd één van de mooiste avonden ooit. Nu, na een paar jaar, helpt de schoondochter van de straatkrantverkoopster Polinder in het huishouden. „Ik help haar niet: zij helpt mij.”

Op een andere manier hielp Jos Honig, directeur van een ict-bedrijf en oprichter van gezinsbuddy.nl, een zieke, alleenstaande moeder met drie kinderen. Hij stond haar bij met allerlei praktische zaken en regeldingen. „Nu, twee jaar later, gaat het beter. Is alles opgelost? Nee. Maar er is wel meer rust in het gezin.”

„Dat we de wereld niet kunnen repareren, betekent niet dat je de wereld niet kunt veranderen”, herhaalde Ken Wytsma, oprichter van The Justice Conference. Door zijn initiatief dachten de afgelopen acht jaar christenen in acht verschillende landen over het onderwerp na tijdens bijeenkomsten als deze in Barneveld. En dat is nodig, zei Wytsma. Rechtvaardigheid ligt onder vuur. Terwijl recht doen en gerechtigheid „achter ongeveer alles in de Bijbel” schuilt.

Hoe vaak het daarover gaat in de Bijbel, is te zien in de Rechte Bijbel, die zaterdag voor het eerst te koop was. In deze uitgave van het Nederlands Bijbelgenootschap kregen de teksten die gaan over recht doen, een gele markering. Dat begint al in Genesis; de Psalmen staan er ook vol mee. In het hart van de Rechte Bijbel zit een katern met ideeën voor Bijbelstudies rond dit onderwerp – daar gaat het over onderwerpen als armoede en consumentisme.

Net als de andere sprekers wees ook de Canadese schrijfster Ann Voskamp erop dat christen-zijn niet vrijblijvend is. „We zijn allemaal Esthers”, zei de auteur van de bestseller Duizendmaal dank. Als christenen hun posities niet gebruiken om anderen te helpen, zal het hun eigen zielen kosten, zei Voskamp. „Liefde zoekt zichzelf niet; liefde strekt zich altijd uit naar de ander.” Ze spreidde haar armen wijd uit: „Als een kruis.” Overigens gaat dat alles veel dieper dan „er zijn voor de kwetsbare”: een christen kan het beste naast de kwetsbaren gaan zitten en van hen leren.

Zelf ontmoette Voskamp lijdende medemensen in Irak, Congo, Syrië… Ze sprak een moeder die naar de hemel huilde omdat IS haar kind doodde. Zulke verhalen maken elke „comfortabele apathie” onmogelijk, aldus Voskamp. „Liefde is een dak”; gastvrijheid hoort daarbij.

Dapperheid

Hoe zorg je dat het na zo’n conferentie niet bij mooie woorden blijft? Daarvoor gaf gedragswetenschapper Ben Tiggelaar drie tips vanuit zijn vakgebied. Stel een leerdoel in plaats van een prestatiedoel, maak het concreet, en regel support van mensen om je heen. En verder zijn „8 of 20 seconden dapperheid nodig” – om een eerste stap te zetten.