Gemeenteleden kunnen kampen met allerhande zorgen, zoals schulden, moeite hebben om de eindjes aan elkaar te knopen, of psychische nood. Dat kan komen door ziekte, werkloosheid of door andere ingrijpende gebeurtenissen.

Voor een diaken is het niet altijd gemakkelijk om te achterhalen of er zorgen zijn. „Diakenen hebben ogen en oren nodig om nood te signaleren. Een dienende houding is daarvoor nodig”, aldus ds. J. Joppe, voorzitter van de gdc.

De hersteld hervormde predikant wees er in zijn openingswoord op hoe de grote Diaken, Jezus Christus, de nood van de zieke man bij het badwater Bethesda (Johannes 5) lenigde. „Jezus ziende deze man liggen.”

Dit zien is een teken van barmhartigheid, zei ds. Joppe. „In Bethesda, dat ”huis van barmhartigheid” betekent, was van barmhartigheid niets te zien. Ieder dacht daar aan zichzelf. Maar Jezus’ zien was een teken van barmhartigheid. Ziet u als diaken zo ook de nood van uw naaste?”

Betrouwbaar

Bernadine Pater, psychosociaal hulpverlener bij Stichting Schuilplaats, gaf de diakenen handvatten voor hoe ze noden bij gemeenteleden kunnen signaleren. Mensen komen niet graag zelf met hun noden voor de dag, gaf zij aan. Ze gaan liever hun eigen gang.

„Als je in een gezin komt waar je dingen signaleert die te denken geven is het van belang hoe je de feiten interpreteert, om er vervolgens achter te komen wat er achter zit”, aldus Pater. „Fundamenteel is dat je vertrouwen opbouwt en betrouwbaar bent. Probeer ook een balans te zoeken in wat psychosociale, lichamelijke en financiële nood is.” In de praktijk lijkt de balans volgens haar soms door te slaan naar financiële nood.

Op de vraag hoe te reageren op sociale en geestelijke nood, wees de psychosociaal hulpverlener erop dat mensen soms meer kunnen zeggen dan in eerste instantie lijkt. „Door de regels heen luisterend, kun je het gevoel krijgen dat er iets niet pluis is. Mensen kunnen hun kwetsbaarheid vaak verborgen houden.”

Probeer als diaken in het gesprek aan te sluiten bij de emotie die je signaleert, adviseerde Pater. „Je kunt jezelf als instrument inzetten om contact te maken en zo vertrouwen te winnen.”

Communicatie

Noden signaleren blijkt voor diakenen niet gemakkelijk te zijn, zo bleek in de groepsgesprekken. Pater: „Stel open vragen, toon empathie, wees oprecht nieuwsgierig en gebruik de ik-boodschap, zoals „Begrijp ik dat…?” Wees je er ook van bewust dat je niet overal verantwoordelijk voor hoeft te zijn. Verwijs naar instanties die professionele hulp bieden.”

Voor het signaleren van huiselijk geweld is er een meldcode, zei de Schuilplaats-medewerkster. „Probeer bij het signaleren van huiselijk geweld de aard van de ernst ervan en het risico te wegen.”

Pater gaf de diakenen ten slotte een aantal voorbeelden van wat ze in gezinnen kunnen signaleren. „Lusteloosheid, depressie, rommel in huis, zichzelf afkraken, slachtoffergedrag, strubbelingen tussen partners, klachten over de kinderen, vermoeidheid, onrustig gedrag, flesjes met alcoholische drank die je ziet liggen.”

Ds. Joppe: „En ga eerst met het gezin in gebed, om het te verwachten van de grote Diaken.”

Volgende week zaterdag heeft in Elspeet een tweede bijeenkomst plaats rond deze thematiek.