Het is nog niet zo erg als in Nederland, maar ook in Italië neemt het kerkbezoek af en worden parochies afgestoten. Uit gegevens van de Centrale Directie voor Geloofszaken van het Italiaanse ministerie van Binnenlandse Zaken blijkt dat er tussen 2012 en 2016 101 parochies zijn opgeheven. Dat valt in het niet bij het totaalaantal Italiaanse parochies. Daarvan zijn er niet minder dan zo’n 26.000. Het geeft echter een nieuwe tendens aan.

Secularisatie

Oorzaak van de kerksluitingen is dat er ook in Italië sprake is van secularisatie, het kerkbezoek terugloopt en dat het aantal priesterroepingen sterk afneemt. Het Italiaanse Centraal Bureau voor de Statistiek legde in 2017 aan een representatieve groep Italianen de vraag voor of ze wekelijks een kerkdienst bijwonen. Ruim een kwart (27,5 procent) antwoordde positief. Tien jaar geleden was dat nog 33,3 procent. Degenen die verklaren nooit een voet in de kerk te zetten, is in tien jaar tijd gestegen van ruim 18 procent tot bijna 23 procent. Met kerkgang wordt steevast de rooms-katholieke eredienst bedoeld.

Het aantal priesters daalt nog sterker. In vier jaar tijd (2011-2014) is het aantal seminaristen in Europa met 17,5 procent gedaald. Zoals elk jaar te doen gebruikelijk wijdde paus Franciscus in april de nieuwe parochiepriesters van zijn bisdom (dat bestaat uit 332 parochies). Dit jaar hoef- de hij maar elf hoofden te zegenen. In Italië wordt het personeelstekort wel enigszins opgevangen door import uit het buitenland.

De discussie over wat met afgestoten kerkgebouwen te doen, is tamelijk nieuw in Italië. In het najaar organiseert de pauselijke universiteit Gregoriana een internationaal congres rond het veelzeggende thema ”Woont God hier niet meer?” (”Dio non abita piu qui?”). Het is voor zover bekend de eerste keer dat het Vaticaan, dat via de pauselijke cultuurraad medeorganisator is, aandacht schenkt aan het probleem.

Op het congres zullen richtlijnen worden gepresenteerd voor het hergebruik van het kerkelijk bezit. De basistekst voor de richtlijnen wordt de komende maanden besproken door afgevaardigden van de bisschoppenconferenties van over de hele wereld. Hoofdspreker op het congres is de Belgische architectuurhistoricus Thomas Coomans, die gespecialiseerd is in de herbestemming van kerken.

Commercieel

De richtlijn zal vermoedelijk zo veel mogelijk commercieel hergebruik van kerken willen tegengaan. „Een kerk, zelfs als die niet al te druk wordt bezocht, heeft een sterke band met de geschiedenis van de gemeenschap. Een kerk omvormen in een commercieel object betekent dat de herinnering van de gemeenschap verloren gaat”, zei het hoofd van de afdeling cultuurbezit van de Italiaanse bisschoppenconferentie onlangs tegen dagblad La Stampa.

Het is niet alleen kommer en kwel. Uit de cijfers van de Centrale Directie voor Geloofszaken blijkt niet alleen dat er ruim 100 parochies zijn opgeheven, maar ook dat er 46 nieuwe zijn bijgekomen. Dat zijn normaal gesproken parochies in nieuwbouwwijken. Overigens staan er in Italië in totaal ruim 100.000 kerken (niet alle kerken zijn parochiekerken). Zo bezien zal Italië nog wel heel lang heel rooms-katholiek blijven.