Ze woont sinds kort in Amersfoort, vertelt Jeannet bij het uitstappen uit de rondvaartboot. „Ik wilde de stad eens van een andere kant bekijken, vanaf het water. Samen met een vriendin uit Hilversum, die op bezoek is. Het was leuk: de bezienswaardigheden, de mooie doorzichtjes onderweg.”

Voor medepassagiere Wil uit buurdorp Soest was het niet de eerste rondvaart met Waterlijn. „Met kennissen voer ik al een paar keer mee. Het is altijd gezellig. Je ziet veel van de geschiedenis van Amersfoort, de gidsen vertellen er leuk over.” Vriend Jan uit Obdam (Noord-Holland) vergezelt haar deze keer. Hij vond de tocht interessant. „Amersfoort is nieuw voor mij. Ik heb het afgelopen uur veel gehoord over de historie van de stad.”

Jeannet, Wil en Jan bekeken vanuit de Waterlijnboot onder andere de waterpoort Monnikendam, het Huis met de Paarse Ruitjes van koopman Benjamin Cohen, tegenwoordig een klooster, de synagoge, de Onze-Lieve-Vrouwetoren, het geboortehuis van schilder Piet Mondriaan en het pand waar raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt in zijn jeugd woonde.

Jan van Boheemen is voor het twintigste seizoen actief als gids. „Mensen van buiten Amersfoort de stad met zijn fraaie gebouwen laten zien, heerlijk vind ik dat. Ze zijn meestal een dagje uit en dus goedgemutst.” Maar ook Amersfoorters kan hij vaak nog iets vertellen wat ze niet wisten. „Varen we bijvoorbeeld langs het voormalige gymnasium met aan de gevel een beeld van Pallas Athene, dan zeggen zelfs mensen uit de stad dat ze het nooit eerder hebben gezien. Ze fietsen er soms al veertig jaar langs, maar ze kijken nooit naar boven.”

De westroute door de grachten, die Van Boheemen vanmiddag van toelichting voorzag, is de oudste rondvaart in het pakket van De Waterlijn. Na een paar jaar kwam de oostroute erbij. Die voert door een ander deel van de grachtengordel, onder andere langs de Kamperbinnenpoort. Een derde route volgt het traject van de tweede stadsmuur uit de veertiende en de vijftiende eeuw en eindigt bij de Koppelpoort. De Heiligenbergerbeekroute gaat de natuur in.

De rondvaarten zijn in trek. Vorig jaar verwelkomde Waterlijn de miljoenste passagier. „Als mensen Amersfoort nog amper kennen, adviseer ik de routes door de binnenstad”, zegt Waterlijnbestuurslid Bob Ramak. „Die zijn meer bedoeld als kennismaking. Overigens kun je in 45 minuten lang niet alles vertellen. Wie voor de derde keer meevaart, hoort meestal nog nieuwe informatie. Het gebeurt ook geregeld dat een passagier onderweg zegt: Daar heb ik gewoond. Dan is het voor een authentiek verhaal wel aardig om hem of haar even de microfoon te geven.”

Naast het niet-commercieel exploiteren van de toeristische rondvaarten heeft Waterlijn als doelstelling vijftigplussers zinvol vrijwilligerswerk te bieden. Van de circa 125 vrijwilligers zijn er 85 bij toerbeurt op het water, op een van de zeven boten van de organisatie. Hans Hermans is inmiddels drie jaar gids en schipper. „Ik vaar al van jongs af aan en wilde wel meer weten over de stad, waar ik sinds zeven jaar woon. Ik heb veel geleerd, wat ik nu kan doorvertellen aan de mensen aan boord. De leukste vaarten vind ik die met niet al te grote groepen. Je bent dan vaak meer in gesprek met de passagiers.”

Het is bijna drie uur. De volgende rondvaart staat op het punt van beginnen. Hermans is nu de gids. „Over de vertrektijd is nooit discussie. Als de klok van de Onze-Lieve-Vrouwetoren klinkt, gaan we.”

Flora, vleermuizen en pelgrims

Waterlijn biedt diverse themavaarten aan. Op acht zomerse woensdagavonden vertelt een specialist over de bijzondere flora op de Amersfoortse kademuren. Er groeien meer dan 200 plantensoorten.

Verder verzorgt Waterlijn nachtelijke vleermuisexcursies, botanische tochten over de Heiligenbergerbeek en pelgrimsvaarten met aandacht voor het religieuze verleden van Amersfoort. Nieuw is dit jaar de Kloostervaart, met als hoogtepunt een bezoek aan het klooster van de zusters van Onze-Lieve-Vrouw van Amersfoort.

Voor kinderen varen de Piratenboot en de Prinsessenboot en zijn er jeugdnatuurvaarten.

zomerserie Water

Dit is de vierde aflevering in een serie over water. Maandag deel 5.