In het immense, recent geopende warenhuis Walmart is het druk. Voor elk van de tien kassa’s staan drie of meer klanten. Allemaal blank. In heel de winkel is slechts één Afro-Amerikaanse dame te vinden en verder nog drie Mexicanen. Het tekent in één klap de sfeer. Van de ruim 11.000 inwoners van het stadje Vidor, in het oosten van de staat Texas, is minder dan 1 procent niet-blank.

„Meer dan genoeg”, zegt Peggy Fruge. Nee, ze wil absoluut geen racist genoemd worden. „Ik heb enige tijd niet-blanke buren gehad. Dat was prima. Ja, ik zei hun wel gedag, maar dat was het dan ook. Een praatje maken of samen koffiedrinken gaat me te ver. Je moet ergens een grens trekken. We zijn nu eenmaal verschillend.”

Ook al probeert het gemeentebestuur van Vidor de uitstraling van de plaats te verbeteren, nog steeds heeft het stadje een racistisch imago. Formeel geldt de regel niet meer, maar nog steeds raadt men Afro-Amerikanen af om zich er na zonsondergang op straat te begeven. Tien jaar geleden nog hingen er achter de ramen van een groot aantal huizen gedrukte of handgeschreven waarschuwingen dat Vidor een ”sundown-town” was. Reden: in het duister van de avond of nacht kun je zwarte voorbijgangers niet tijdig zien, en dat is gevaarlijk. Wie dat betwistte, werd met enige nadruk gewezen op de hoge misdaadcijfers onder de Afro-Amerikanen.

Lekke band

Richard Jones, een 65-jarige Afro-Amerikaan uit de naburige stad Beaumont, herinnert zich nog goed dat hij begin jaren negentig met drie anderen onderweg was en ’s avonds laat bij Vidor een lekke band kreeg. Terwijl ze aan de kant van de weg stonden om de band te verwisselen, kwam er een politieagent poolshoogte nemen. Hij zei: „Mannen, jullie kunnen hier beter weggaan. Rij met die kapotte band door naar een andere plaats. Ik ben met vijf minuten terug en dan moeten jullie vertrokken zijn.” Jones: „Hij bracht dat advies zo intimiderend dat we beseften geen andere keus te hebben.”

Pogingen van het gemeentebestuur om de integratie te bevorderen, zijn tot nu toe steeds stukgelopen. In 1993 bood het een klein aantal Afro-Amerikaanse gezinnen een woning aan. Binnen een paar maanden waren deze weer vertrokken. De oorzaak was dat de gevreesde Ku-Klux-Klan (KKK), het ‘geheime’ genootschap dat strijdt voor een blank Amerika, een rally organiseerde om de niet-blanke families te verjagen.

Een woordvoerder van het gemeentebestuur zegt met klem dat Vidor geen plaats is met veel aanhangers van de Ku-Klux-Klan. Maar hij kan niet ontkennen dat het jarenlang een pleisterplaats was van de organisatie. Er werden nachtelijke bijeenkomsten georganiseerd waar Klan-leden uit de wijde omgeving aan deelnamen.

Elke aantasting van de blanke kenmerken van Vidor werd door de Ku-Klux-Klan tegengewerkt. En sommige inwoners schamen zich er nog steeds niet voor te sympathiseren met de Klan. Bij hun huis staat een wit kruis in de tuin, het teken van de organisatie, die berucht was om moorden op zwarte Amerikanen.

Heden ten dage wordt de KKK als organisatie geacht niet meer te bestaan. Wel zijn er tal van regionale extreemrechtse groeperingen die op de Klan geënt zijn.

Iedereen welkom

Tien jaar geleden ontwierp de plaatselijke school een affiche met daarop een Afro-Amerikaans meisje. De boodschap was dat iedereen op de onderwijsinstelling welkom is. Maar het aantal niet-blanke leerlingen is op de vingers van één hand te tellen. „Er zijn ook nauwelijks Afro-Amerikaanse kinderen in onze stad. Maar ze moeten weten dat ze welkom zijn”, zegt het schoolbestuur. De werkelijkheid is dat de enkele Afro-Amerikaanse ouder in Vidor die schoolgaande kinderen heeft, kiest voor een school in het naburig gelegen Beaumont.

Vidor vecht voor een beter imago. Maar het gaat langzaam, constateert de woordvoerder van de gemeente. „Ja, er is iets veranderd. Maar het racisme is nog steeds aanwezig”, zegt Richard Jones. „Overdag kun je als Afro-Amerikaan wel in Vidor komen, maar ’s avonds mijden we het nog steeds.”

Dit is het tweede deel in een serie reportages vanuit plaatsen in Texas, VS. Vrijdag deel 3: Mount Carmel.