Dat blijkt uit een recente studie van klinisch neuropsychologen van de Vrije Universiteit Amsterdam waarin zij 37 jaar onderzoek analyseerden. De resultaten werden onlangs gepubliceerd in het tijdschrift European Child & Adolescent Psychiatry. Zij adviseren daarom behandelaren om medicijnen niet voor te schrijven met als doel schoolprestaties te verbeteren. Ouders en ook leerkrachten denken echter juist vaak dat pillen wel gunstige effecten hebben.

De ontwikkelingsstoornis attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) heeft als belangrijke kenmerken onoplettendheid, hyperactiviteit en impulsiviteit. Die symptomen kunnen leiden tot lagere cijfers, doublures en verhoogde schooluitval. Storend gedrag in de klas in combinatie met teruglopende schoolprestaties is een belangrijke reden voor ouders en leerkrachten om de diagnose ADHD te laten stellen en voor behandeling in aanmerking te komen.

Uit een rapport van de Gezondheidsraad van 2014 blijkt dat het aantal kinderen tussen de 4 en de 18 jaar dat methylfenidaat kreeg voorgeschreven sinds 2003 is toegenomen van 1 naar ruim 4 procent. Van de kinderen met ADHD heeft 70 procent baat bij medicijnen als het gaat om het verminderen van aandachtsproblemen, hyperactiviteit en impulsiviteit.

Als het gaat om verbetering van de schoolprestaties zorgt methylfenidaat –de werkzame stof in medicijnen zoals Ritalin en Concerta– ervoor dat de productiviteit van rekenen met slechts 8 procent toeneemt en de nauwkeurigheid van het rekenen met 3 procent. Het leidt niet tot verbeteringen in de nauwkeurigheid van het lezen.

„Deze effecten van pillen op schoolprestaties zijn klein vergeleken met verbeteringen in het gedrag. Kinderen met ADHD, die vaak een achterstand hebben in lezen en rekenen, gaan er niet door presteren op het niveau van hun leeftijdsgenoten”, aldus klinisch neuropsycholoog Anne Fleur Kortekaas-Rijlaarsdam, die meewerkte aan het VU-onderzoek.

Verwachtingen

Volgens Kortekaas zijn deze resultaten voor behandelaren, zoals huisartsen, belangrijk om er rekening mee te houden bij het voorschrijven van medicijnen voor ADHD.

„Ze kunnen nu op grond van onze onderzoeksuitkomsten de vaak hoge verwachtingen van ouders en leerkrachten over de effecten van pillen op schoolprestaties bijstellen. Een oudertraining en/of een combinatie van ouder- en leerkrachttraining heeft een positiever effect op schoolprestaties, maar meer onderzoek is nodig om dit te bevestigen.”

Kortekaas: „Bij de behandeling van milde tot matig ernstige ADHD moeten behandelaren eerst kijken naar een psychosociale aanpak van problemen, voordat ze op medicatie overgaan. Laten ze terughoudend zijn met het voorschrijven van medicijnen als ze merken dat bij ouders of leerkrachten de nadruk ligt op de aanpak van teruglopende schoolprestaties.”

Sinds 2011 worden kinderen met de diagnose ADHD steeds vaker behandeld met een speciaal dieet, ontwikkeld door dr. Lidy Pelsser uit Eindhoven. Zij leidt een behandelcentrum voor kinderen met ADHD waarbij ze werkt met het Restricted Elimination Diet (RED). Tijdens de behandeling wordt getest welke voedingsmiddelen het gedrag van een kind beïnvloeden. Bij 70 procent van de kinderen met ADHD heeft het weglaten van deze voedingsmiddelen positieve resultaten, zo toonde Pelsser aan in onderzoek dat in 2011 werd gepubliceerd in The Lancet.

In februari 2018 startte Wageningen University een nieuw onderzoek: de Brainstudie, een afkorting van Biomarker Research in ADHD: the Impact of Nutrition. Met behulp van hersenscans (fMRI) wordt het effect van het dieet op de hersenfuncties onderzocht. Ook wordt vastgesteld wat de invloed is van het dieet op de bacteriecultuur in de darm (microbiota) en op allerlei signaalstoffen die te meten zijn in bloed, wangslijm, urine en ontlasting. Het is wereldwijd de eerste keer dat dit wordt onderzocht.

adhdenvoeding.nl