Dit zei ds. Margriet van der Kooi zaterdag in Zwolle op de Landelijke Pastorale Dag van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN). De pastorale dag had als thema ”Een goed gesprek”, en trok zo’n 280 belangstellenden. De jaarlijkse bijeenkomst staat open voor ieder die pastorale rol heeft in kerkelijke gemeenten: predikanten, ouderlingen, diakenen, kerkelijk werkers en bezoekmedewerkers.

Ds. Van der Kooi, als geestelijke verzorger verbonden aan het St. Antoniusziekenhuis in Woerden en Nieuwegein, zei in haar inleiding dat een goed pastoraal gesprek zoiets is als het betreden van heilige grond. In de protestantse kerken wordt steeds meer waarde gehecht aan het pastorale gesprek, naast aan de preek en de bediening van de sacramenten.

Zielzorg

Ds. Van der Kooi gaf aan niet zo gelukkig te zijn met de aanduiding ”geestelijke verzorger”. Liever spreekt zij van ”zielzorg” en zou zij zichzelf als ”zielzorger” willen omschrijven – al was het maar om verkeerde associaties met psychologen en psychiaters te vermijden.

Vanuit de praktijk weet ds. Van der Kooi naar eigen zeggen met hoeveel voorzichtigheid en zorgvuldigheid pastorale gesprekken in een ziekenhuis moeten worden gevoerd. Een ziekenhuispastor mag ook zonder dat hij of zij uitdrukkelijk is gevraagd ziekenkamers betreden, zo legde ze uit. Het kan dan voorkomen dat patiënten in het ziekenhuis op zo’n moment aangeven: „Ik kom niet meer in de kerk, ik ben afgehaakt.” Mensen die vroeger naar de kerk gingen, zeggen soms tegen de predikant dat zij bezig zijn met „onthechten” en „los van alles te willen zijn.”

Als het gesprek op zo’n punt komt, mag volgens ds. Van der Kooi de pastor daar iets tegenover stellen. Zoals dat een christen gehecht is aan de liefde. „Een christen is gehecht omdat God aan Zijn schepping blijft hechten.” Het gaat niet altijd om woorden, zo betoogde de predikante, „maar toch is het goed te zeggen dat er een Goede Herder is, de Herder Die om mensen geeft.”

Iedere zielzorger weet dat het van groot belang is een goede gids, een reisgenoot of een rolmodel te hebben, zo benadrukte de ziekenhuispredikante. „De kunst van een goede luisterhouding is iemand als het ware ‘te voorschijn luisteren’ in het gesprek.”

Tijdens de Landelijke Pastorale Dag was er een groot aanbod van workshops. Teunie van der Water en Egbert van der Stouw van het Centrum voor Toerusting en Educatie van de PKN introduceerden in hun workshop een nieuw ontwikkelde pastoraatcursus.

Online cursus

De PKN gaat vanaf dit najaar pastoraatcursussen kunnen tegenwoordig via internet aanbieden, zo legde Van der Stouw uit. Hij en Van der Water hebben een online cursus ontwikkeld voor toerusting van ambtsdragers op het gebied van pastoraat. De cursus moet in oktober beschikbaar zijn. Hoewel de programma laagdrempelig is en grotendeels thuis kan worden gevolgd, is er via een forum contact mogelijk tussen cursisten. Een mentor begeleidt vanuit het Landelijk Dienstencentrum van de Protestantse Kerk het hele traject, aldus Van der Stouw.