Volle containers, bouwkranen, graafmachines en opstuivend zand. Het hart van Leidsche Rijn, nabij het station, het busplein en een bioscoop, is nog vooral gevuld met bouwvakkers. Honderden mannen met bouwhelmen op krioelen door elkaar. Meer dan twintig verkeersregelaars zijn er ingeschakeld om de kranen tussen het gewone verkeer door te loodsen. Er moet nog veel gebeuren.

Op 16 mei worden de eerste winkels voor het publiek geopend. Dat gebeurt in het bijzijn van de eerste bewoners van de woningen en appartementen boven de winkelstraten. Verzekeraar ASR, samen met Vesteda Vastgoed verantwoordelijk voor een van Nederlands grootste bouwprojecten, bouwde er 750. Voor de helft koop- en voor de andere helft huurwoningen. Ongeveer 50 procent is verkocht, voor de huurwoningen staan gegadigden volgens commercieel directeur drs. Rogier Hendriks in de rij. De animo voor de circa 10.000 vierkante meter kantoorruimte is volgens hem eveneens groot. „Het meeste is verhuurd.”

Stapsgewijs zullen de komende maanden de verschillende winkels worden geopend. Hendriks denkt binnen een jaar met alles klaar te zijn. Het hart van Leidsche Rijn –winkels, kantoren, woningen, station, hotel, gezondheidscentrum en een bioscoop– krijgt verder een grote bibliotheek. De vloer is inmiddels gelegd.

Hoofdpijndossier

De oplevering lijkt, ondanks herhaald uitstel en vertraging, tamelijk probleemloos te gaan verlopen. Dat zag er de voorbije jaren wel anders uit. Het project groeide toen voor de betrokkenen uit tot een hoofdpijndossier. De markt voor de grote retailers ging door een diep dal en zelfs het naburige lokale winkelcentrum Terwijde kampte, ondanks de steeds groeiende inwoneraantallen, met flinke leegstand. De meeste grote winkelketens toonden nog maar vier jaar geleden niet of nauwelijks belangstelling voor vestiging in het prestigieuze winkelcentrum. De geplande trekker V&D ging failliet. Onder die druk werd besloten het vloeroppervlak met circa 10.000 vierkante meter in te krimpen, van 48.000 naar 38.000. Vastgoedbelegger Corio voorspelde nog in 2015 zelfs een „retailramp die zijn weerga niet kent.”

Nu lijkt het tij gekeerd, mede door de aantrekkende economie en de ontwikkeling van nieuwe winkelconcepten. Op de valreep is 90 procent winkelruimte gevuld. Hendriks verwacht dat de resterende 10 procent binnen een jaar volgt. Hij schrijft het op het laatste moment vollopen van het winkelhart toe aan de consistente lijn die is vastgehouden bij de bouw. „In goede en slechte tijden. Er is nergens op bezuinigd.” Leidsche Rijn behoort tot de grootste bouwprojecten van Nederland. ASR geeft geen cijfers, maar het eerder uitgelekte bedrag van 200 miljoen euro aan bouwkosten wordt volgens Hendriks „substantieel overschreden.”

Wijnbar

Een belangrijk onderdeel vormt de foodsector. Er zijn goedkopere familierestaurants, tal van terrassen en koffietentjes, maar ook wat luxere gelegenheden, waaronder een wijnbar en een biologisch restaurant. Er worden jaarlijks tussen de 7 en de 9 miljoen bezoekers verwacht. Leidsche Rijn telt nu 85.000 inwoners, voornamelijk jong, hoogopgeleid en tweeverdiener. Dat aantal loopt de komende jaren op tot 100.000.

De winkels zijn in blokken gebouwd, met een binnenhof die alleen toegankelijk is voor de bewoners van de appartementen. Zeven architecten hebben zich laten inspireren door verschillende grote Europese steden. Veel van de gebouwen roepen een wat mediterrane sfeer op. Het absolute hart vormt de Brusselstraat. Veel retailers beschikken over twee lagen zonder verdiepingsvloer. Zo heeft de toegangshal van Jumbo een hoogte van 23 meter. Het bedrijfspand krijgt voedselstands en horeca en telt 6000 vierkanter meter.

Beleving is belangrijk. Voor de kinderen zijn er een waterpartij en een levensgrote knuffel van natuursteen. Ook de retailers doen mee. „We krijgen hier de langste houten knikkerbaan van Nederland en in een van de winkels is een vliegtuig opgehangen.” Bij de bouw van de tunnel over de A2 is al rekening gehouden met de bevoorrading. Die is geheel ondergronds. Parkeren is twee uur gratis, mits bezoekers een speciale app installeren.

Dit is deel 1 in een tweeluik. Zaterdag in de bijlage Accent: De verkleining van de winkelcentra.