Met een voor Nederlanders onthutsende onbeschaamdheid riep de hoofdredactie van The New York Times (NYT) begin deze week opperrechter Anthony Kennedy (82) op om voorlopig niet met pensioen te gaan.

De zorg van de krant is dat de vacature die dan ontstaat, door president Trump wordt opgevuld met de benoeming van een conservatieve rechter. Daarmee zouden de conservatieven voor jaren een dominante invloed krijgen binnen het federale hooggerechtshof. Rechters worden immers voor het leven benoemd.

De hoofdredactie van de NYT schreef in een open brief aan rechter Kennedy: „Please don’t go” – ga alsjeblieft niet weg! Een hooggerechtshof waarin de meerderheid van de rechters wil vasthouden aan oude waarden en normen is voor de NYT een schrikbeeld.

Volgens gangbare maatstaven overschrijdt de hoofdredactie met deze oproep de grens van journalistieke onafhankelijkheid en lijkt ze een spreekbuis te zijn van de progressieve elite.

De NYT wil graag dat Kennedy ten minste aanblijft tot na 6 november. Dan zijn er in Amerika Congresverkiezingen. Die zouden weleens kunnen leiden tot een ingrijpende herverkaveling van het politieke landschap.

Democraten hopen en verwachten dat ze dan de Republikeinse meerderheid kunnen wegvagen en daarmee allerlei belangrijke plannen van president Trump kunnen tegenhouden.

Voorbeeld is de benoeming van een nieuwe opperrechter. Die moet door de Senaat worden goedgekeurd. Als de president dan weer komt met een kandidaat die conservatieve opvattingen heeft, bijvoorbeeld op het gebied van abortus of het homohuwelijk, zullen de Democraten daar een stokje voor steken.

Dat de Democraten de overhand krijgen in het Congres is mogelijk, zeker in de Senaat, waar de Republikeinen 51 van de 100 zetels bezetten. In november moet een derde van de senatoren aftreden. Het is niet uitgesloten dat de Democraten daar een meerderheid halen. Bij een winst van twee zetels hebben zij die al.

Een eerste voorteken van die ontwikkeling is de uitslag van de tussentijdse Senaatsverkiezingen, in december vorig jaar, in Alabama. In deze zuidelijke staat hadden de Republikeinen tientallen jaren de meerderheid. Daar kwam eind vorig jaar een einde aan.

Op dit moment staan de Democraten voor in de peilingen. Zelfs in Texas, waar de Republikeinen sinds de jaren negentig de meerderheid hebben, moet de ervaren senator Ted Cruz zich duidelijk meer inspannen dan voorheen om herkozen te worden.

In het Huis van Afgevaardigden, dat in november in zijn geheel aftreedt, is de positie van de Republikeinen momenteel rianter dan in de Senaat. Zij bezetten er 237 zetels, terwijl de Democraten er 193 hebben. Om het Republikeinse overwicht te breken, zullen de Democraten 25 zetels moeten winnen.

Hoewel president Trump met zijn partijgenoten in het Congres soms forse aanvaringen heeft, beseft hij terdege dat een Democratische meerderheid hem op veel terreinen zal verlammen. Vandaar dat hij zich zorgen maakt en verschillende beleidsvoornemens met spoed op de agenda van het parlement wil hebben.

Conservatieve Amerikanen maken zich eveneens zorgen. Hun angst is dat een Congres dat wordt gedomineerd door de Democraten, zal kiezen voor een progressieve koers zoals die in het verleden door Barack Obama werd uitgestippeld en door Hillary Clinton werd verdedigd.

Hunter Baker, politicoloog aan de Union University in Jackson (Tennessee), noemt als zorgpunt immateriële thema’s, zoals abortus en de vrijheid van godsdienst. „Als de Democraten winnen, zal seksuele vrijheid –ik noem het losbandigheid– boven godsdienstvrijheid worden gesteld.” Voor Baker is het helder: op 6 november zal er geen verkiezingsstrijd worden gevoerd, maar een hevige strijd der geesten.”