„Zo’n crisis had niet mogen gebeuren”, aldus Van der Veer, die de beleggers diverse keren zijn excuses aanbood. Maar, zo verklaarde hij redelijk ontspannen na afloop, aan hem zal het niet liggen. „Ik ga met opgerolde mouwen verder om het bedrijf weer op het goede spoor te krijgen.” Hij voelt niet voor „een heksenjacht” op ondeugdelijke topmanagers binnen het concern. Of hijzelf beschadigd is, lijkt hem niet te deren. „Daarover moeten anderen maar oordelen.”

Meer dan 1000 aandeelhouders, groot en klein, debatteerden maandag in het deftige Scheveningse Circustheater met de directie en de raad van commissarissen. De vergadering nam ongeveer zes uur in beslag, meer dan het dubbele dan de soms gezapige bijeenkomsten in voorbije jaren. Van der Veer en president-commissaris A. Jacobs hadden het soms zwaar te verduren.

Het was de eerste keer dat de aandeelhouders in het openbaar hun zegje konden doen nadat het bedrijf in januari naar buiten kwam met de mededeling dat het mis was met de oliereserves. De „hercategorisering van de reserves” scheelt het concern op papier 25 miljard euro. Viermaal stelde Shell de boeken bij. Drie topmanagers moesten het veld ruimen, anderen werden overgeplaatst en nog een groep hooggeplaatste medewerkers kreeg „een waarschuwing.” Verschillende keren zakte de beurskoers flink weg.

De crisis, gevolgd door talloze publicaties in (inter)nationale media, trok diepe sporen. Al spoedig wezen de beschuldigende vingers in de richting van de vele Shell-topmanagers, die met forse bonussen in het vooruitzicht steeds de meest optimistische berekeningen zouden hebben aangehouden. Inmiddels loopt er een reeks onderzoeken, van beurswaakhonden in verschillende landen en van justitie in de VS.

Van der Veer ontkende maandag niet dat er een omslag in de cultuur bij Shell noodzakelijk is. „Arrogantie moet worden ingeruild voor bescheidenheid en persoonlijk belang voor het belang van de onderneming.” Daarbij speelt ook de ondoorzichtige structuur van de onderneming een rol. Ook die moet worden aangepast. „Maar er is geen verband met de herverdeling van de reserves”, hield hij vol.

Het vertrek van twee leden van de directie, de Nederlander W. van de Vijver en de Brit P. Watts, heeft bij de aandeelhouders veel vragen opgeroepen. Met de eerste wordt nog onderhandeld, Watts krijgt 1,59 miljoen euro mee. „In plaats van straf een platina handdruk”, zo schamperde een aandeelhouder, die daarbij de handen van de aanwezigen op elkaar kreeg. Directeur P. de Vries van de Vereniging van Effectenbezitters (VEB) ging nog verder. „In de VS word je voor zoiets met handboeien om afgevoerd.” Commissaris Loudon wist er niet goed raad mee. „Ik geloof dat we met deze regeling internationaal geen gek figuur slaan.”

Het aan de kaak stellen van de beloning van topbestuurders deed het toch goed, want ook P. Fentrop van Deminor, een belangenvereniging voor kleine aandeelhouders, kreeg een luid applaus toen hij informeerde naar de optieregelingen voor de managers ten tijde van het opblazen van de reservepositie. Toch lieten de aanwezigen zich niet in alles meeslepen. Toen Fentrop doordraafde in zijn kritiek op alles en iedereen bij het olieconcern sloeg de stemming om en kreeg commissaris Jacobs na zijn verdediging luide bijval.

Bij de stemming over het verlenen van decharge -de goedkeuring over het gevoerde beleid- aan directie en raad van commissarissen kreeg de bedrijfstop het voordeel van de twijfel. Bij de directie stemde 60,7 procent voor het verlenen van decharge en 39,3 procent tegen. Bij de stemronde voor de commissarissen was sprake van vrijwel dezelfde verhouding. Onder de tegenstemmers bevonden zich onder meer de pensioenfondsen ABP en PGGM en de Vereniging van Effectenbezitters.

Maar ook werd duidelijk dat de stemverhoudingen in belangrijke mate bepaald waren door de stemmen van overzeese beleggers, door het bedrijf vooraf via speciale internetformulieren binnengehaald. In het Circustheater zelf bleek de meerderheid tegen het verlenen van decharge te zijn. „We zullen dit signaal uiteraard serieus nemen”, beloofde Jacobs.

Maar hij gaf niet toe aan de wens van velen om dit najaar opnieuw een aandeelhoudersvergadering over een vernieuwde bedrijfsstructuur te beleggen. „Daarvoor hebben we echt meer tijd nodig.”