1. geschil

Over sommige heikele medische kwesties raakt de Tweede Kamer nooit uitgedebatteerd. Een van die onderwerpen is: moet de minimumleeftijd waarop jongeren cosmetische chirurgie mogen ondergaan wettelijk worden geregeld? VVD-Tweede Kamerlid Schippers had daar in 2007 wel oren naar.

Kunt u aangeven, zo vroeg ze aan toenmalige zorgminister Klink, waarom jongeren die nog geen biertje mogen kopen of auto mogen rijden al wel capabel worden geacht te kiezen voor borstvergrotingen, schaamlipcorrecties of lipopvullingen? Schippers doelde daarmee op het gegeven dat jongeren al vanaf hun zestiende worden verondersteld hieromtrent wilsbekwaam te zijn.

Eenmaal minister werd Schippers zelf met het vraagstuk geconfronteerd. De coalitiepartijen VVD en PvdA bleken het eind 2012 echter stevig oneens. Wilde de PvdA in de wet een leeftijdsgrens van 18 jaar opnemen; de VVD, Schippers eigen partij, voelde daar weinig voor.

Daarop polderde Schippers zich naar een oplossing die nog altijd op voldoende draagvlak kan rekenen. De Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie (NVPC) stelde in 2013 een leidraad op die expliciet vermeldt dat alleen jongeren van 18 jaar en ouder in aanmerking komen voor cosmetische ingrepen zonder medische noodzaak. Wettelijk veranderde er niets.

Nog voordat de leidraad van kracht werd, bleek ongeveer een vijfde van de huidtherapiepraktijken weleens acnebehandelingen te doen bij minderjarigen, aldus een rapport uit 2013. Een derde van de schoonheidssalons behandelde zonder aanvullende voorwaarden minderjarigen.

Betrouwbare cijfers van na het moment waarop de NVPC de richtlijn opstelde, ontbreken. Een steekproef van het tv-consumentenprogramma Kassa van vorig jaar pakte niet heel positief uit. Een 16-jarige actrice deed zich in opdracht van het programma voor als patiënte en vroeg zes cosmetisch artsen om lipopvulling. Drie van de zes vonden de behandeling ondanks haar leeftijd geen probleem.

Uitgerekend deze maand sprak ook het Centraal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg zich uit in zo’n zaak. Het betrof een klacht, aangespannen door een vader van een dochter van 15. De scholiere was een kliniek binnengelopen en vroeg de behandelaar om een lipopvulling. Op het intakeformulier verklaarde ze 19 te zijn; iets wat ze tijdens het voorgesprek nog een keer herhaalde. Vervolgens kreeg ze wat ze vroeg; nog dezelfde dag. Waterdicht is het compromis tussen Schippers en de cosmetische sector dus niet.

2. uitspraak I

Het regionaal tuchtcollege dat zich als eerste buigt over de klacht van de vader wijst op de Wet gebruik burgerservicenummer in de zorg. Daaruit, én uit de NVPC- leidraad, volgt dat de arts niet uitsluitend had mogen afgaan op de verklaring van het meisje. Voorafgaand aan een eventuele ingreep had hij haar moeten vragen haar identiteitsbewijs te laten zien.

Door dat achterwege te laten kon hij ook niet voldoen aan de wettelijke eis dat voor een ingreep bij een 12- tot 16-jarige ook de ouders toestemming moeten geven. Daardoor zijn zij nu niet bij het besluitvormingsproces betrokken geweest.

Waarom, zo vraagt de raad, laste de arts geen bedenktijd in? Het college interpreteert zijn antwoord zo dat hij wilde voorkomen dat de scholiere zou gaan shoppen en misschien zou eindigen bij een kliniek die permanente vulmiddelen zou hebben ingespoten. Dat verweer vat de tuchtraad op als een laakbare poging om zijn verzuim goed te praten. De arts wordt berispt.

3. uitspraak II

Het verwijt van goedpraterij noemt de arts tegenover de centrale tuchtraad een misverstand. Het van de eerste zitting opgemaakte proces-verbaal bevestigt dat; er is uit zijn mond geen verklaring genotuleerd die erop neerkomt dat hij de 15-jarige voor erger had willen behoeden. Wat blijft staan, is dat hij heeft behandeld zonder ouderlijke toestemming.

De behandelaar wil daar met de berisping op zak het volgende over kwijt. Enerzijds houdt hij vol door de puber te zijn misleid en voorgelogen. Om die reden heeft hij de centrale tuchtraad gevraagd de uitspraak van het lagere tuchtcollege te herzien. Tegelijkertijd heeft hij naar aanleiding van het voorval in zijn kliniek een nieuwe werkwijze ingevoerd, verzekert hij. Hij zat fout en voortaan moet elke patiënt conform de richtlijn tijdig uitsluitsel geven over zijn of haar leeftijd.

Die knieval mist zijn uitwerking niet. De hoogste tuchtrechter draait de berisping terug en legt de arts in tweede instantie slechts een waarschuwing op.