Het zal menig ouder niet verbazen: veel pubers voelen zich ’s ochtends slecht uitgerust, zijn overdag slaperig of doen zelfs een middagdutje. Bij de Hersenstichting is het ook geen onbekend verschijnsel. „We krijgen al langer signalen over slaapproblemen bij pubers”, zegt woordvoerder Laura Rigter. „Ook weten we dat een op de tien pubers chronische slaapproblemen heeft.”

Uit aanvullend literatuuronderzoek naar slaapgedrag van Nederlanders blijkt dat bijna de helft van de pubers niet uitgerust wakker wordt. „We wilden vooral weten welke groepen extra risico lopen op slaapproblemen”, vertelt Rigter. „Dat zijn naast pubers ook vrouwen en ouderen.”

Bij pubers speelt verstoring van het natuurlijke slaapritme een rol: „Ze worden steeds later moe, maar moeten wel vroeg in de schoolbanken zitten. Aan de andere kant heeft het ook te maken met onregelmatige bedtijden en het feit dat ze vaak tot vlak voor het slapengaan op het schermpje van hun telefoon kijken.”

Lespakket

Het is tijd om daar verandering in te brengen, vindt de Hersenstichting. In opdracht van de stichting maakte Chrono@Work daarom een lespakket voor jongeren. Dat pakket werd gisteren gepresenteerd. „Om het gedrag van leerlingen te veranderen, is eerst nodig dat ze zelf ervaren wat te weinig slaap met je doet”, zegt projectleider Marijke Gordijn. „Daarom hebben we bij het maken van het lespakket gekozen voor activerende lesvormen, zoals een serious game op de computer. Daarbij moet je ervoor zorgen dat het mannetje dat je bestuurt niet te lang sport of op zijn scherm kijkt voor het slapengaan. Zo krijgen leerlingen door dat hun gedrag invloed heeft op hun nachtrust.” Behalve een game zijn er ook kwartetspelletjes en animaties ontwikkeld om voor een gezonde slaap te zorgen.

Robbert van Veen is biologiedocent op het CSG Wessel Gansfort College in Groningen en adviseur bij Chrono@Work. In zijn klas is de serious game getest. „Leerlingen vonden het leuk en spannend en hebben er wat van meegekregen”, zegt hij. Volgens de docent kan het lespakket een goede aanvulling zijn op al bestaande oplossingen voor een gezond leefpatroon. „Op onze school worden leerlingen wel voorgelicht over gezond leren, maar een gezond slaapritme wordt daarbij niet besproken.”

Prikkels

De docent vermoedt dat slaapproblemen onder leerlingen vaker voorkomen dan vroeger. „Ze krijgen tegenwoordig meer prikkels en informatie binnen. Daardoor is het een stuk lastiger voor hen om rust in hun hoofd te krijgen. Ook zijn leerlingen naar mijn idee ’s avonds veel actiever dan vroeger.”

Hebben leerlingen zelf niet in de gaten dat een onregelmatig slaapritme en lang naar een telefoonscherm turen slecht zijn voor de nachtrust? Rigter: „We hebben van tevoren enquêtes afgenomen bij leerlingen en leraren om te kijken waar ze behoefte aan hebben. Op basis daarvan is dit lespakket ontwikkeld. Ook zullen we een effectonderzoek doen, om te kijken hoeveel impact ons lespakket heeft op het slaapgedrag van de pubers.”

Het lespakket is gratis aan te vragen bij de Hersenstichting.