Ramp door storm en springtij bedolf delta met de Noordzee
De watersnood van 1953 werd niet veroorzaakt door de ergste storm die Nederland ooit overkwam. Het had weleens harder gewaaid. Het was een samenloop van omstandigheden die de dijken deed breken en de delta onderdompelde in verdriet.
Code Rood, heet het nieuwe onderdeel van het Watersnoodmuseum bij Ouwerkerk. Meteoroloog Erwin Kroll opende het vrijdag, tijdens de Week van het Weer. In een van de hoeken van het eerste caisson waarin het museum is gehuisvest, doet hij in een video uit de doeken hoe de ramp zich voltrok.
Windkracht 12. Rond Schotland ontstonden windsnelheden van 200 kilometer per uur. Rond tien uur in de morgen van 31 januari 1953 werd ten oosten van Schotland de laagste luchtdruk gemeten: 968 hPa. De storm bulderde over de Noordzee; stuwde het water dieper de trechter in die uitloopt op het Nauw van Calais.
Twee meter boven NAP was de waterstand die in Vlissingen werd voorspeld. Het werd 4,5 meter.
De dijken waren niet zo goed onderhouden, tijdens de oorlog soms verzwakt door bunkerbouw. „Water komt enkele uren na de wind”, zegt Kroll. Toen de storm al luwde, steeg de zee. En de dijken braken. Sommige mensen stierven niet door verdrinking, maar door de bittere kou.
Nu is de waterwering op deltahoogte. „We zijn voorbereid.”
Dijk gedicht
In een andere video doet Kroll uit de doeken hoe hier bij Ouwerkerk het laatste gat werd gedicht door grote caissons af te zinken. Die vormen nu samen het Watersnoodmuseum, waar bezoekers zich een indruk vormen van de ramp die zich voltrok. Ze lopen wat stilletjes rond, bladeren in de fotoboeken, kijken naar de indrukwekkende beelden van het Polygoonjournaal, naar de huiskamer waar op de wand te zien is hoe hoog het water klom.
Een grote kaart tegen een van de betonnen wanden toont hoe wind en water samenspanden. Twee animaties laten zien hoe het getij verliep. De orkaan duurde lang; het water kon niet weg. Toen het eb moest zijn, leek het nog steeds vloed, en de volgende vloed kwam daar nog overheen. „Een maximale wateropzet van meer dan drie meter viel op de vroege zondagochtend samen met het hoogwater van een gematigd springtij”, zegt een bericht op de grauwe caissonwand. Toen ging het mis. Heel erg mis.
Buitenland
Links hangen KNMI-weerkaarten van rond de ramp van 1 februari 1953. Rechts foto’s en krantenberichten die de aandacht erop vestigen dat niet alleen het zuidwesten van Nederland rampgebied was. Texel werd getroffen, maar ook in België en Engeland waren overstromingen; verwoeste huizen; dodelijke slachtoffers. Die worden in het museum op Duiveland niet vergeten.
