In Opheusden wordt nog gelezen. In de vierkante bovenzaal van de kerk is het een gezellige drukte tussen de houten boekenkasten. Volwassenen neuzen bij de afdelingen theologie, (kerk)geschiedenis of romans. Kinderen zoeken gretig naar wéér een boek van een favoriete auteur; een enkeling begint alvast –gewoon op de grond– te lezen.

Opvallend afwezig is de wat oudere jeugd. Maar daar komt binnenkort verandering in, als het aan de bibliotheekcommissie ligt. Voorzitter Ernst Prosman: „We gaan 17-plussers ook iets bieden.”

Hoe is de bibliotheek ontstaan?

„In 1979 is op de ledenvergadering van de kerk gevraagd om een eigen bibliotheek, zodat kinderen uit de gemeente verantwoorde boeken zouden kunnen lenen en niet naar een openbare bibliotheek hoefden. Er werd een commissie benoemd waarin P. C. van Tuijl en A. van den Dikkenberg zitting hadden. A. Ros en C. van Rijswijk uit Barneveld waren op de eerste vergadering aanwezig om advies te geven. Op de tweede vergadering is de commissie uitgebreid met Th. Hofs, M. van Reeden, onderwijzer A. van Voorden, nu predikant van de gemeente, en M. Meijering. De bibliotheek begon in 1980 met 154 leden, onder verantwoordelijkheid van de kerkenraad. In de begintijd hielpen kerkenraadsleden nog zelf mee op de uitleenavonden.”

Welke criteria gelden er bij de selectie van boeken?

„Doel is het aanbieden van verantwoorde lectuur aan alle leden van de bibliotheek, van jong tot oud. De hoofdregel bij de selectie is dat de boeken in overeenstemming zijn met Gods Woord. Boeken over sportverdwazing of sprookjesboeken schaffen we bijvoorbeeld niet aan. Voor theologische boeken geldt dat ze niet mogen strijden met de leer van ons kerkverband. Dat betekent niet dat we alleen auteurs van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland in ons bestand hebben. We kijken naar de inhoud. Alle boeken die we aanschaffen worden vooraf –voor een deel globaal– gelezen. We maken daarbij ook gebruik van recensies. De Tien Geboden gelden als leidraad. De leesboeken zijn in de meeste gevallen afkomstig van christelijke uitgevers. We letten er daarbij ook op of een boek vlot is geschreven.”

Wat doen jullie om het aantal uitleningen op peil te houden?

„We hebben ongeveer 300 leden. Dat aantal is al een aantal jaren redelijk stabiel. Er melden zich wel regelmatig nieuwe leden aan, maar er vallen er ook weer af, vooral als de facturen weer zijn verstuurd. De leden lenen per jaar tegen de 23.000 boeken. Ook dat aantal fluctueert niet heel erg. In de communicatie richten we ons vooral op de eigen kerkelijke gemeente. Ons doel is om in haar leesbehoefte te voorzien. We hebben weleens een flyer in ons kerkblad gedaan om nieuwe leden te werven, maar dat leverde niet heel veel op. De verkoop van overtollige boeken is beter voor nieuwe aanwas. Ook mensen van buiten de gemeente zijn welkom als lid, maar die werven we niet actief. In ons bestand hebben we mensen van de plaatselijke gereformeerde gemeente en hersteld hervormde kerk, en ook wel lezers uit omliggende dorpen zoals Lienden en Ochten. Omdat we heel graag ook schoolverlaters aan ons willen binden, is een leesteam bezig met het samenstellen van een categorie boeken voor 17-plussers. Dat is nog best lastig, want boeken voor deze leeftijdsgroep zijn algauw te grof qua inhoud of taalgebruik. Op de omslagen plaatsen we een sticker met ”17+” erop, zodat lezers weten waar ze aan beginnen. Als het om een enkel onwelgevallig woord gaat, zullen we dat weglakken. Er moet wel een goede reden zijn om zo’n boek toch aan te schaffen; we zijn voorzichtig, hebben heldere criteria en bij twijfel zien we ervan af. Na de zomer starten we met de nieuwe categorie. Er zijn dan ten minste 120 boeken voor deze jongeren beschikbaar. We zullen de gemeente hierover informeren via de kerkbode. Bewust vragen we ook om feedback van onze lezers om te polsen wat hun ervaringen zijn.”

Wat is het oudste boek uit de collectie?

„We hebben een exemplaar van ”Geestelijke opwekker” van Jodocus van Lodenstein in ons bestand. Dat boek verscheen in 1740, maar wij hebben een vijfde druk van later datum. Waarschijnlijk is ”De godsdienstige christen in zyn binnenkamer” van de Engelse puritein Benjamin Bennet uit 1744 het oudste boek dat we hebben. In de begintijd kochten we weleens boeken bij antiquariaten, tegenwoordig doen we dat niet meer. Ik moet ook eerlijk zeggen dat zulke oude boeken niet vaak worden uitgekozen. Bennet is voor het laatst in 2009 uitgeleend.”

Hoe gaat de bibliotheek om met digitalisering?

„We hebben het softwareprogramma Aura Online voor het beheer van de bibliotheek. Daarmee worden onder meer de uitleningen geregistreerd. Leden kunnen online verlengen. Daarnaast kunnen ze thuis al kijken welke boeken er beschikbaar zijn. Online reserveren is technisch wel mogelijk, maar daar beginnen we toch niet aan omdat dit te veel werk meebrengt. E-books hebben we niet in de collectie, daar is ook geen vraag naar.”

>>rd.nl/uitgeleend

zomerserie Uitgeleend

Dit is het vierde deel in een vijfdelige serie over bibliotheken in Nederland. Over twee weken: de christelijke bibliotheek in Zuilichem.

Bibliotheek geref. gem. in Nederland Opheusden

De bibliotheek van de gereformeerde gemeente in Nederland te Opheusden heeft ongeveer 300 leden. Per jaar leent de bibliotheek een kleine 23.000 boeken uit, met ruim 8000 verlengingen. De bibliotheek heeft een licentie voor maximaal 8000 boeken. Momenteel zitten er ongeveer 7000 boeken in de collectie (zo’n 5900 titels). De bibliotheek kent tien categorieën boeken, onder meer theologie en kerkgeschiedenis, leesboeken, kijkboeken, prentenboeken, en ethiek, gezondheid en opvoeding. Leden kunnen kiezen uit drie abonnementsvormen voor een jaar: minimum (20 euro per jaar, 6 boeken lenen per keer), standaard (25 euro per jaar, 16 boeken lenen per keer) en plus (30 euro, 26 boeken lenen per keer). De bibliotheek is elke vrijdagavond open van 19.00 tot 20.30 uur, ook in de vakanties. Als een feestdag op vrijdag valt is de bibliotheek op donderdagavond open. De bibliotheek valt onder de verantwoordelijkheid van de kerkenraad. In de bibliotheekcommissie hebben twee diakenen zitting. De bibliotheek bedruipt zichzelf en draait met behulp van 27 vrijwilligers.

bibliotheekopheusden.nl