Donderdagmiddag. De mussen vallen van het dak in Gouda. Een handvol bezoekers zoekt verkoeling in de monumentale Sint-Jan, met 123 meter de langste kerk van Nederland. Storm loopt het vandaag niet met dik 30 graden.

Een serene rust vult de lege kerk. De zon straalt. Dwars door de Goudse Glazen, de bijna zestig gebrandschilderde ramen. „De Sint-Jan ademt overal geschiedenis. Van vloer tot goot”, zegt hulpkoster Thomas Hamilton (64). „Kijk, hier ligt een grafzerk uit 1548.”

Natalia Mikhailova (20) uit Moskou blikt bewonderend naar de glazen. „Very beautiful”, zegt de student management & business, zichtbaar onder de indruk. Vooral de omvang van de fraai gebrandschilderde ramen raakt haar. „Ongelooflijk.”

Schoolreisje

Een schoolreisje naar kerk of kathedraal is voor 13 procent van de jongeren tussen de 11 en 18 jaar in het Verenigd Koninkrijk aanleiding geweest zich te verdiepen in het christelijk geloof, zo meldt het gerenommeerde onderzoeksbureau ComRes (zie kader).

Mikhailova kent de Bijbelse afbeeldingen op de gebrandschilderde kerkramen niet. De Russische studente kan zich voorstellen dat de afbeeldingen voor bezoekers een reden kunnen vormen om zich te verdiepen in het christelijk geloof. Ook voor haar? Afwerend gebaar. „Nee, niet voor mij.”

Gids Maartje Alkema –met strohoedje– voert een groep medewerkers van ProMissie uit Bunschoten –„bedrijfsuitje”– langs de gestolde historie in de immense, laatgotische kerk. „Van alle kanten in de kerk heb je zicht op de glazen, de rijkdom van Gouda.”

Een kerkbezoek is nog geen garantie dat de boodschap van de kerk ook overkomt. De Goudse Glazen kunnen vanuit verschillende invalshoeken worden bekeken, legt Alkema uit. Het kán Bijbels. Maar ook historisch, om maar eens wat te noemen. „Baäl of Elia. Filips II of Willem van Oranje.” Ze wijst naar glas 23, via Margaretha van Parma, recht omhoog, naar Elia tussen de Baälspriesters.

De gewijde stilte in de Sint-Jan spreekt Petra Haveman (29) uit Boskoop aan. En de historie. De assistent-bewindvoerder bezoekt de kerk samen met haar Britse vriend en zijn zus. „Geweldig.”

Haveman neemt vaker ergens een kijkje in een kerk. Zomaar. Alleen als het gratis is. En als ze er toevallig langskomt. De Boskoopse heeft niets met het geloof. Op haar zevende is ze twee keer met oma naar de kerk geweest. Met Kerst, denkt ze.

Glas 23, midden in de kerk, beeldt de voetwassing van Jezus uit, weet ze. „Net gelezen in de gids.” De komst van Jezus om mensen te dienen, te rédden, zegt haar dan weer niets. „Mooi dat mensen dat geloven, maar ik niet. Dat is voor mij is een stap te ver.”

De organist van de Sint-Jan verstoort wreed de stilte. Rita en Christa –„leeftijd mag je niet vragen”– uit Aalter (België) turen door het koorhek naar het fraai verlichte orgel. „Prachtig. Een kerk zonder kitsch.” Weg zijn ze. De bus naar België wacht.

Zweten

Hulpkoster Hamilton veegt zweetdruppels van z’n gezicht. „Ik ben een beetje gastheer.” Drie dagen in de week doet hij dit vrijwilligerswerk. Een rooms-katholieke hulpkoster in een hervormde kerk. „Niet zo katholiek dat ik op m’n knieën door de Sint-Jan kruip, hoor.” Hij geniet van z’n werk. „Bezoekers gaan altijd met een glimlach de kerk uit.”

De Bijbelse taferelen in de glazen kunnen volgens hem een goed middel zijn om meer interesse te wekken voor de Bijbelse boodschap. „De ramen waren vroeger ook de Bijbel voor analfabeten.”

Open kerkdeuren kunnen drempelverlagend werken om een eerste contact met buitenstaanders te leggen, zegt Rosalinde Markus (23), midden in de Sint-Jan. „Het is een mooi opstapje.” De eigenaar van tekst- en adviesbureau Cup of Copy begeleidt vandaag het bedrijfsuitje van ProMissie.

Om bezoekers de kern van het Evangelie, het geloof in God, duidelijk te maken, is echter meer nodig dan een paar open kerkdeuren, stelt de student communicatie aan de Haagse Hogeschool. „Persoonlijk contact met persoonlijke uitleg is erg belangrijk.”

Zeker 123 kerkelijke gemeenten in 29 plaatsen zetten de komende dagen voor de tiende keer hun deuren open voor nieuwsgierige bezoekers. De Kerkennacht begint vrijdagavond en duurt tot en met zondagavond.

Jongeren geraakt door kerkgebouw

Kerkgebouwen blijken jongeren te raken. De gewijde ruimte, toonbeeld van stabiliteit, spreekt hen aan. Op schoolreisje bijvoorbeeld.

Kerken kunnen beter schoolklassen uitnodigen in hun kerkgebouw en jongeren laten kennismaken met het ritueel van het gebed, dan JeugdAlpha-cursussen organiseren en gespreksgroepen opzetten, stelt het gerenommeerde marktonderzoeksbureau ComRes na onderzoek onder 2000 jongeren tussen de 11 en 18 jaar in het Verenigd Koninkrijk.

Zo’n 13 procent van deze jongeren zegt christen te zijn geworden nadat ze op schoolreisje werden geraakt door de sacrale uitstraling van een kathedraal. Zo’n 20 procent van de jongeren noemt het lezen in de Bijbel als belangrijkste reden dat ze christen zijn geworden, 17 procent het bezoeken van een christelijke school en 14 procent een spirituele ervaring.

Voor tiende keer deuren open

Kerken in Nederland zetten de komende dagen voor de tiende keer hun deuren open voor nieuwsgierige bezoekers.

Zeker 123 kerkelijke gemeenten in 29 plaatsen doen met één of meer kerkgebouwen mee aan het initiatief. Van Amersfoort en Kloetinge tot Rijssen en Zaltbommel. De openkerkdeuractie begint vrijdagavond en duurt tot en met zondagavond.

Een succesvolle formule, zegt de organisatie over het oecumenisch evenement. Ook in andere Europese landen openen tal van kerken en gebedshuizen hun deuren voor „nieuwsgierige en leergierige” bezoekers.

Het initiatief is volgens de organisatie „een uitgelezen kans om van het langste weekend van het jaar een bezinnend feest te maken.” Kerkendagen helpen de drempel van de kerk lager te maken, zo blijkt uit onderzoek van onderzoeker Henk Roest. De meeste bezoekers doen kerken aan waar ze anders niet over de vloer komen.