De Tsjech Petr Jasek zat in Sudan gevangen met IS-jihadisten. Ondanks de marteling en vernedering ervoer hij een diepe vrede, zoals hij nog nooit had meegemaakt. Na een veroordeling tot levenslange gevangenschap kwam hij in februari onverwacht vrij.

Twee jaar voor zijn gevangenneming had Jasek een droom, waarin hij in een gevangenis leek te zitten. „Ik zag duidelijk een zware metalen deur, geelwit met een klein raampje erin. Ik hoorde de klik van de deur toen hij gesloten werd. Ook zag ik dat ik gevangen zat op het moment dat mijn dochter afstudeerde. De droom alarmeerde en verontrustte me zo dat anderen het aan me zagen. Maar ik wilde het niet delen, zelfs niet met mijn vrouw. Ik vroeg mezelf af wat de reden van de gevangenneming was. Later vergat ik de droom. Maar op het moment dat ik in de cel werd gezet, wist ik het weer. De deur was precies dezelfde als die in mijn droom. Ik denk dat de Heere me al lang van tevoren heeft voorbereid.”

Jasek, regiomanager Afrika van Voice of the Martyrs in Amerika –een zusterorganisatie van Stichting de Ondergrondse Kerk (SDOK)– reist in december 2015 naar Sudan om te zien hoe de situatie daar voor christenen is. „Een Sudanese voorganger toonde me foto’s van verwoeste kerken, vernield op bevel van de regering. Dat alarmeerde me.” Sudan is streng islamitisch en wordt geleid door Omar al-Bashir, door het Internationaal Strafhof in Den Haag aangeklaagd voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid in Darfur. Toch herinnert Jasek zich niet dat hij bezorgd was bij zijn vertrek. „Ik kreeg binnen twee uur een visum op de Sudanese ambassade, daardoor lijkt het een gemoedelijk land.”

Slaaf

In Sudan ontmoet Jasek christenen. Ook schenkt hij geld voor medische hulp aan een christelijke student die ernstige brandwonden heeft opgelopen tijdens een demonstratie. Na afronding van het bezoek vertrekt Jasek naar de luchthaven.

Hij heeft zijn boardingpass al als hij plotseling op zijn schouder wordt getikt door iemand van de Sudanese veiligheidsdienst. Jasek denkt aan een routinecheck, maar ziet dat het serieus wordt als uit foto’s blijkt dat hij elk moment van zijn verblijf gevolgd is. Hij wordt overgebracht naar een gevangenis in de hoofdstad Khartoem. „Ze stelden veel vragen en namen foto’s alsof ik een echte gevangene was. Op dat moment wist ik dat het langer zou duren.”

Na zijn ondervraging wordt hij in de cel gezet en hoort hij de klik van de deur waarover hij had gedroomd. „Op de een of andere manier was de klik een bevestiging dat de Heere me had voorbereid op deze situatie.”

In de eenpersoonscel waarin hij terechtkomt, liggen zes mannen. „Ze werden wakker door mijn komst, heel onplezierig. De hele vloer was bezet dus ze moesten voor mij opschuiven. Anderen hadden een deken of zelfs een matras, dus ik vroeg een deken aan de bewaker. Die zei echter: „Nee, jij komt uit Tsjechië dus jij bent gewend aan kou.” Ik bedekte me met mijn twee extra t-shirts en rolde mijn extra broek op als hoofdkussen. Na veel nadenken viel ik misschien even in slaap, maar rond half zes werd ik gewekt door de islamitische gebedsoproep. De mannen wezen me waar ik moest staan zodat zij niet naar me hoefden te kijken terwijl ze baden. Daarna vroegen ze of er nog nieuws was. Ik vertelde over de aanslag in Parijs waarbij 129 mensen omkwamen. Daarop sprongen ze op en schreeuwden minutenlang „Allahu Akbar!” Ik wist meteen met wat voor soort gasten ik in de cel zat, al hadden ze nog niet eens gezegd dat ze van IS waren. Uit angst deelde ik geen nieuws meer.”

Slaaf

Jasek is in de benauwde cel omringd door mannen die vijf keer per dag hardop bidden en hardop of zingend uit de Koran lezen. „Het deprimeerde me, maar de Heilige Geest bemoedigde me met de woorden uit Efeze 3:20-21 en Filippenzen 4:7.”

Zijn celgenoten gebruiken Jasek als slaaf. Hij moet hun kleding wassen en met blote handen de wc schoonmaken. Ook laten ze hem lang staan of zitten en slaan ze hem met een houten stok. „Ik dacht de hele tijd aan Jezus en wat Hij ervaren had, en loofde en eerde God. Ik zag Hem duidelijk voor me en ervoer de grootste vrede ooit. Tijdens de mishandelingen bad ik zelfs voor mijn familie en andere gevangenen.”

Trouwring

De celgenoten eisen Jaseks trouwring als belasting die hij als christen aan moslims moest betalen. „Ze scherpten hun metalen kommen aan de muur en dreigden mijn keel door te snijden. Ik zag dat het menens was en stond mijn ring af.”

Jasek verwacht dat het martelen na het betalen van de belasting nu stopt. „Maar het tegendeel was waar. Ze vroegen: weet je wat waterboarding is? Op de een of andere manier dachten ze dat die verhoortechniek in Tsjechië gebruikt was bij moslimverdachten. Ik was bezorgd, mijn gezondheid was op dat moment niet goed. Waterboarding kon mijn dood betekenen. Maar ik vertrouwde op God, Hij zou me beschermen.” Waterboarding is een omstreden verhoortechniek waarbij iemand liggend wordt vastgebonden en een natte doek over zijn gezicht krijgt. Hierover wordt telkens water gegoten, waardoor het bijna onmogelijk is om adem te halen. Het slachtoffer krijgt het gevoel te verdrinken.

Een van de bewakers merkt dat er iets gaande is in Jaseks cel. „Hij opende de deur, liet me mijn spullen pakken en bracht me naar een andere cel. Feitelijk redde hij mijn leven.”

Jasek is niet boos op de moslimextremisten die zijn leven bedreigden. Hij kijkt terug zonder haat. „Op het moment dat ik God loofde en eerde, gaf Hij me de troost en kracht om niet terug te slaan toen ze mij sloegen. Het was een bovennatuurlijke kracht die ik kreeg om dit te verdragen.”

Op een avond werden er veertien jonge Eritreërs gearresteerd, vanwege het illegaal oversteken van de grens. Een innerlijke stem spoorde mij aan hen het Evangelie te vertellen. Ik vertelde hen dat ik vroeger wilde vluchten uit mijn land vanwege het communisme, maar dat God daar een taak voor mij had. Zeker twee van hen bekeerden zich. Ik huilde. Ik weet zeker dat ik een aantal terugzie in de hemel. Ik kreeg vrede, dankte God en zag duidelijk dat Hij een opdracht voor me had. Ik stopte met mijn waaromvragen en begon te bidden: „Hoe wilt U mij gebruiken?”

Zelfs mijn familie en vrienden merkten door mijn brieven dat mijn houding was veranderd. Ik stopte met het schrijven van zinnen als „Ik kijk ernaar uit jullie snel weer te zien”, maar bemoedigde hen met bijbelverzen die God me gaf en moedigde hen aan door te gaan.”

Nog een les die Jasek leerde: „In het westen zijn we gewend aan ”instant-christendom”. Je bidt en ontvangt het meteen. Maar de Heilige Geest liet me zien wat het betekent te wachten op de Heere en zijn nabijheid te zoeken.”

Kapel

Soms heeft Jasek contact met de Sudanese broeders die samen met hem zijn opgepakt (zie: Gratie voor twee Sudanese christenen), Abdulmonem Abdumawla en voorganger Hassan Abduraheem. „Als we konden, riepen we elkaar Bijbelverzen toe. In een andere gevangenis konden we zelfs de hele dag samen doorbrengen. Er was een kapel waar we om de beurt preekten voor gevangenen. Zo preekte ik over Johannes 15, over Jezus als de ware wijnstok. Sommige bijbelpassages had ik al vaak gelezen, maar de Heere ontsloot de teksten. Het was een onvergetelijke tijd. We baden niet meer om vrijlating, maar wisten dat we er moesten zijn om het Evangelie te brengen, om jonggelovigen te bemoedigen en het werk te doen dat God had voorbereid.”

Na maanden gevangenschap krijgt Jasek eindelijk een Bijbel. „Ik had er al vaker om gevraagd –moslims mochten wel een Koran hebben– maar mijn verzoek werd weggehoond. De Tsjechische ambassadeur had een Bijbel meegebracht en tot mijn verrassing mocht ik die houden. Ik stond bij het celraam voor licht en kon zo de Bijbel lezen tussen acht en vier uur. Ik las van Genesis tot Openbaringen in drie weken, zo hongerig was ik naar het Woord. Omdat ik geen pen of papier had, kerfde ik verzen in de muur om ze te onthouden. Dit was een bijzondere tijd voor mij en God gebruikte deze om mijzelf op te bouwen.”

Jasek wordt beschuldigd van onder meer spionage, waarop levenslange gevangenisstraf of de doodstraf staat. „Toen ik hoorde over een mogelijke doodstraf, dacht ik aan het vers waarin Jezus na zijn opstanding aan Petrus driemaal vraagt: „Heb je mij lief?” Daarna zegt hij: „Toen je jong was, ging je waar je wilde, maar nu je ouder bent, zal je geleid worden naar plaatsen waar je niet wilt zijn” (naar Joh 21:18, RG). Ik ging door met God te prijzen en met het systematisch uit mijn hoofd leren van Bijbelverzen, want ik wist niet hoe lang ik mijn Bijbel zou hebben.” Jasek wordt uiteindelijk veroordeeld tot levenslang, de andere twee broeders tot tien jaar voor medeplichtigheid.

Pijnlijk

Onverwacht komt Jasek vrij, na een bezoek van een Tsjechische minister aan Sudan. Enkele ogenblikken voor hij hoort over zijn vrijlating leest Jasek Psalm 126:1,2. „Meteen daarna kwam de gevangenisdirecteur: „Petr, je wordt vandaag vrijgelaten.” Het was een vreugdevol, maar ook pijnlijk moment voor mijn broeders. Ik ben nu vrij, thuis met mijn familie, maar mijn hart is nog steeds in de gevangenis.”

Jasek heeft geleerd hoe belangrijk het is te bidden voor de families van gevangen christenen. „Mijn broeders en ik waren het erover eens dat niet wij degenen waren die het meest leden, maar onze families. Wij wisten in welke situatie we ons bevonden en dat God was bij ons. Maar onze families hadden geen enkele informatie. Voor hen was het belangrijk te weten dat mensen wereldwijd aan het bidden waren. Voor gevangenen bid ik niet alleen meer om hun vrijlating, maar ook dat de Heere hun de bovennatuurlijke vrede uit Filippenzen 4:7 geeft. Want als gevangenen deze vrede hebben, kan hen niets overkomen.”

De auteur is werkzaam bij Voice of the Martyrs (VOM), een zusterorganisatie van Stichting de Ondergrondse Kerk.