Dat zijn de hoofdpunten van het veiligheidsplan voor scholen van minister Van der Hoeven (Onderwijs), waar het kabinet eervrijdag mee instemde. Op korte termijn is er voor de maatregelen 4 tot 5 miljoen euro beschikbaar. Dat bedrag loopt op tot 86 miljoen in 2007.

Vanaf 2007 is er jaarlijks ruimte voor 4500 leerlingen die buiten de school een tweede kans krijgen in een zogenoemde rebound-voorziening. Hier kunnen ze een poosje betijen en leren ze een andere houding op school aan te nemen. In een toelichting zei Van der Hoeven dat een leerling verplicht in deze opvang kan worden geplaatst. Ze kon nog niet zeggen wie de verplichting gaat opleggen.

Hoe lang een scholier in deze tweedekansvoorziening zit, hangt af van de ernst van zijn probleem. Na de rebound gaan ze weer terug naar school. Zit dat er niet in, dan kunnen ze naar het onderwijs voor zeer moeilijk opvoedbare kinderen (zmok-onderwijs). Hier komen 1000 extra plaatsen voor leerlingen met ernstige gedragsproblemen, die niet meer te handhaven zijn op een gewone school. Daarvoor worden de toelatingscriteria voor dit soort onderwijs ruimer.

Het voortgezet onderwijs krijgt verder geld om 800 extra leerlingbegeleiders aan te kunnen nemen. Voor het basisonderwijs komen 120 mensen voor extra toezicht. Die komen te werken op scholen met minstens 30 procent leerlingen van allochtone afkomst en een leerachterstand.

Van der Hoeven zei in haar toelichting dat zowel in het basis- als in het voortgezet onderwijs een op de tien scholen nog te weinig doet aan het voorkomen van geweld. „Dat baart mij zorgen. Die scholen moeten nog een slag maken.”

De VVD en de PvdA vinden de plannen te slap, maar Van der Hoeven wijst deze kwalificatie van de hand. Ze heeft altijd gezegd probleemleerlingen zo dicht mogelijk bij de school te willen houden en niet veel te zien in uitbreiding van plaatsen op tuchtscholen en internaten. Daar had de Tweede Kamer na hoorzittingen met het onderwijsveld op aangedrongen.

VVD-kamerlid Balemans wil zeker weten dat een probleemleerling door bijvoorbeeld onderwijsinspectie en de leerplichtambtenaar van school wordt gehaald. Hij vindt de aanpak van de minister nog te vrijblijvend. „Dit is maar één stap vooruit, terwijl je er drie of vier moet zetten.” Als een leerling mislukt in de rebound-voorziening en ook in het speciaal onderwijs niet thuishoort, moet hij toch naar een internaat kunnen, vindt Balemans.

PvdA-kamerlid Hamer is niet onder de indruk van de veiligheidsplannen van der Hoeven. Ze vindt het weinig vernieuwend en zou ook veel meer verantwoordelijkheid van instanties van buiten het onderwijs willen, zodat scholen niet met de problemen blijven zitten. D66 en LPF reageerden eerder al welwillend.

Met het pakket aan maatregelen wil de bewindsvrouw de veiligheid in de scholen verbeteren. Aanleiding voor de maatregelen is de moord in januari op conrector Van Wieren van het Terra College in Den Haag.

De koepel voor schoolbesturen van christelijke scholen, de Besturenraad, reageert verheugd op de extra investeringen. Maar de koepel vreest wel dat Van der Hoeven scholen een te kleine en gemeenten een te grote rol toedicht bij de uitvoering van de plannen.

Volgens de landelijke vereniging voor managers in het voortgezet onderwijs zal het nog drie jaar duren voordat de effecten van de maatregelen te zien zijn. De managers willen dat het kabinet ook iets doet voor de periode daarvoor. Ze vinden het bovendien erg jammer dat het kabinet de bezuinigingen op onder meer het achterstandenbeleid niet heeft teruggedraaid.

Onderwijsbond AOb is gematigd positief, maar vindt het een gemiste kans dat de minister verplichte aangifte van geweld op school niet in het plan heeft opgenomen. Verder vindt de bond het tegenstrijdig dat de minister scholen eerst heeft gekort op ondersteuning van achterstandsleerlingen en ze nu weer meer geld geeft voor de begeleiding van probleemleerlingen.