Daarom is het goed dat de Stichting Vrienden van Heidelberg en Dordrecht met een herdenkingsboek komt over het belang van de Heidelbergse Catechismus.

Aanleiding voor de uitgave zijn de herdenkingen van 450 jaar Heidelbergse Catechismus, 500 jaar Reformatie en (volgend jaar) 400 jaar Dordtse Synode. De stichting beoogt de catechismus onder de aandacht van een breed publiek te brengen. Het boek bestaat uit korte bijdragen van achttien auteurs die allen gegrepen zijn door de inhoud van de Heidelberger.

De eerste twee bijdragen, van ds. G. J. van Aalst en ds. P. den Ouden, zijn fundamenteel. Ds. Van Aalst zet de toon in zijn bijdrage over rode draden in de Heidelbergse Catechismus. Hij laat duidelijk zien dat de catechismus meer is dan „een menselijk, kerkelijk geschrift. Bij elke Zondag staat immers een schat aan verwijsteksten.”

Hij benadrukt dat catechismusprediking voluit Woordbediening is en van onschatbare waarde blijft: „In de hartelijke verbondenheid aan de kerk der eeuwen worden we uitgetild boven het subjectieve van een dominee, boven het typische van een plaatselijke gemeente, boven de oppervlakkige tijdsgeest, boven de kinderen van de tijd, die we allemaal zijn.”

Dat de catechismus in het gezin aan de orde dient te komen, klinkt door in de bijdrage van ds. P. den Ouden. Tegelijk constateert hij nuchter dat het woordgebruik in de Heidelbergse Catechismus gedateerd is en nadere uitleg aan kinderen behoeft: „Als de opvoeders niets uitleggen, kan een kind gaan denken dat het geloof iets onbegrijpelijks en mysterieus is.” De Katwijkse predikant ziet in het herschrijven van de vraag daarbij een goed hulpmiddel: „En laat het kind de vraag zo uit het hoofd leren. Natuurlijk is een aantal Bijbelse kernwoorden onvervangbaar. Wij moeten als christenen echter ook waken voor verbalisme: het gebruik van woorden waarvan we zelf de inhoud niet meer goed weten.”

In het hoofdstuk ”De Heidelbergse Catechismus in de praktijk” vinden we „stemmen uit de samenleving.” Verschillende auteurs wijzen daarin op het belang van de Heidelbergse Catechismus. Stuk voor stuk frisse en goed leesbare artikelen. Wel is er sprak van enige overlapping. Zo delen zowel ds. J. A. Weststrate als ds. G. W. S. Mulder hun aangrijpende ervaring dat in Heidelberg zelf de sporen van de Heidelbergse Catechismus uitgewist lijken te zijn. Het brengt ds. Weststrate tot de conclusie: „Satan lijkt gewonnen te hebben in Heidelberg.” Tegelijk ligt in deze zin nu juist de motivatie besloten van de Stichting Vrienden van Heidelberg en Dordrecht om haar werk te doen.

Een veelheid van auteurs heeft iets moois. Allen weten ze zich van harte verbonden aan de catechismus. Dat is te merken aan hun bijdragen, zoals bij D. T. Kaan, die aanvankelijk rooms-katholiek was en later in de gereformeerde gezindte terechtkwam. Een veelheid van korte bijdragen heeft echter ook nadelen. Soms zou je willen dat de auteurs wat dieper afsteken. Helaas is daar de ruimte niet voor.

Dr. W. Fieret zet in zijn bijdrage de Heidelbergse Catechismus treffend neer als „een reisgids met drie keer een p: persoonlijk, praktisch, pastoraal.” Zo’n reisgids kunnen we alleen maar tot onze schade ongebruikt laten. Wie meent zonder reisgids zijn bestemming wel te kunnen vinden zal echter verdwalen.

Dit eeuwenoude troostboek heeft ons ook in 2017 nog veel te bieden. Het kan een veeg teken zijn als de Heidelbergse Catechismus zijn plaats verliest in kerk, gezin en persoonlijk leven. Wat dat betreft zijn de woorden van Kolhbrugge ook hierin veelzeggend: „Allen die ooit tot God bekeerd werden, zijn het eens met deze catechismus; daarentegen allen die onbekeerd bleven, hebben er steeds aan gemorreld.”

Boekgegevens

Van Heidelberg naar Dordrecht en terug. Het belang van de Heidelbergse Catechismus toen en nu, ds. G. J. van Aalst e.a.; uitg. Stichting Vrienden van Heidelberg en Dordrecht, Krimpen aan den IJssel, 2017; 96 blz.; € 7,50.

Te bestellen via www.svvhed.org.