Met gemengde gevoelens reisde ik vorige week af naar Turkije. Verhalen over journalisten die in de gevangenis werden gezet, het dreigement van president Erdogan dat mensen in Europa niet meer veilig over straat kunnen. En het risico van aanslagen dat bepaald niet denkbeeldig is.

Het referendum over achttien grondwetswijzigingen van zondag is echter dermate belangrijk dat ik toch op het vliegtuig naar Istanbul stapte om de sfeer en de mening van de bevolking te peilen.

Maar niet nadat ik een telefoontje naar het Nederlandse consulaat in Istanbul had gepleegd. Op zichzelf geen probleem om te komen, was het antwoord. Maar ik moest me niet bij demonstraties of opstootjes vertonen en me niet al te veel als Nederlander profileren. Tja, die betogingen zijn voor een journalist nu juist interessant. Want daar uit de bevolking haar gevoelens.

De Turkse ambassade in Den Haag was een stuk relaxter. Geen enkel probleem. Ik hoefde zelfs geen journalistenvisum te hebben, zo lang ik maar binnen drie maanden weer was vertrokken. En alleen in overheidsgebouwen moest ik toestemming hebben om te fotograferen of te filmen.

De Turkse ambassade zat er niet ver naast. Het was inderdaad geen enkel probleem om in Istanbul rond te lopen. Het feit dat ik Nederlander was, leverde nergens een boze blik op. Ja, er had een aanslag kunnen gebeuren. Maar daar hebben de relaties tussen Turkije en Nederland dan weer niets mee te maken.

Wat overigens wel boze blikken en opgewonden stemmen opleverde waren discussies over het referendum. Zowel bij voor- als bij tegenstanders. Als ze al wilden praten, want veel mensen wilden niets zeggen of hooguit anoniem in de krant.

Voorstanders vinden het alleen maar goed dat president Erdogan door de voorgestelde grondwetswijzigingen meer bevoegdheden krijgt. Het land heeft een sterke leider nodig om de zaak bij elkaar te houden, zeker gezien de recente aanslagen en de Koerdische kwestie. De tijd dat het leger de dienst uitmaakte moet voorgoed voorbij zijn. En het buitenland moet zich al helemaal niet met de gang van zaken in Turkije bemoeien.

Tegenstanders zijn juist bang dat het staatshoofd veel te veel macht naar zich toetrekt. Het gevaar van autocratie en zelfs dictatuur ligt op de loer, menen zij.

Zondag zal de knoop worden doorgehakt als de bevolking naar de stembus gaat. De uitkomst van het referendum kan de toekomst van Turkije ingrijpend veranderen, omdat het hele politieke bestel mogelijk op de schop gaat. Of dat ten goede of ten kwade zal zijn, is nog maar zeer de vraag.

Zaterdag in de Accentbijlage een uitgebreide reportage over het Turkse referendum.