Henk Hagoort lanceert dinsdag in Het Financieele Dagblad een plan om het hbo beter te laten aansluiten op de wensen van het bedrijfsleven. Hagoort, die eerder leidinggaf aan de hervorming van de Nederlandse Publieke Omroep (NPO), experimenteert het komende studiejaar met het aanbieden van los betaalde, erkende modules, die opgeteld bij 240 punten een diploma waard zijn.

De Windesheimbestuurder, een halfjaar geleden aangetreden, vindt het achterhaald dat een student rond zijn 23e afscheid neemt van een hogeschool. „Het hoger onderwijs is ingericht als een 19e-eeuwse fabriek die een student op de lopende band van een curriculum zet”, stelt Hagoort. „De uitval is 35 procent, en wie de eindstreep haalt, krijgt een diploma. Zo krijgen we ”een leven lang leren” niet van de grond.”

Hagoort wijst erop dat een leven lang teren op vier jaar opleiding niet meer kan. Zijn „droombeeld” is dat een hbo-student niet begint aan zijn studie, maar aan zijn loopbaan. De bestuursvoorzitter pleit er dan ook voor om studenten te koppelen aan een loopbaanbegeleider die „over de hekken” van de bestaande traditionele studierichtingen heenkijkt.

Een risico is dat studenten vooral een pretpakket samenstellen. „Je moet natuurlijk een zekere logica bewaken in de combinaties”, stelt Hagoort. „De persoonlijke onderwijsbundel die wij maken, moet wel optellen tot een volwaardige opleiding.”

Urgentie

CHE-bestuursvoorzitter Harmen van Wijnen zei vanochtend in een reactie het te waarderen dat zijn collega Hagoort de verbeteringen in het hbo door flexibele studiemogelijkheden aankaart. „Ik snap de urgentie. Op de CHE zijn wij hier al anderhalf jaar mee bezig.” De CHE biedt sinds september vorig jaar meer vraaggerichte, flexibele studiemogelijkheden. Ede maakt hierbij gebruik van de ruimte die het ministerie biedt. Flexibilisering is echter nog niet bij alle studies mogelijk. „Het kan altijd beter. We moeten blijven doorontwikkelen.”

Van Wijnen pleit voor een verdieping van de discussie. De CHE-voorzitter waarschuwt ervoor de thematiek uitsluitend vanuit de student te benaderen. „We moeten niet in een eendimensionale oplossing schieten.” Een hbo-instelling dient namelijk ook een maatschappelijk belang en het belang van het werkveld. „We hebben instituten nodig waarin al deze belangen zijn geborgd. Misschien wel driedimensionaal.” Volgens Van Wijnen speelt hierbij de vraag van wie het onderwijs uiteindelijk is: van studenten of, breder, van de samenleving?

Een gevaar van flexibele keuzes is volgens de CHE’er dat studenten alleen studieonderdelen kiezen die direct opleiden voor een beroep. De CHE biedt bijvoorbeeld ook vormende studieonderdelen aan. „Studenten zullen geneigd zijn deze minder snel te kiezen, terwijl die wel degelijk van belang zijn, ook voor het werkveld.” Van Wijnen pleit daarom voor flexibilisering onder voorwaarden.

Hagoorts karakterisering van het hbo als 19e-eeuwse fabriek, herkent Van Wijnen niet. „Ik kan me voorstellen dat Hagoort die situatie op Windesheim heeft aangetroffen”, grapt hij, „maar die uitspraak doet geen recht aan het hbo, tenminste niet in Ede. De CHE werkt 21e-eeuws, dynamisch-flexibel.”

De Vereniging van Hogescholen volgt het experiment op Windesheim met belangstelling te. „Dit is aanleiding voor bredere discussie.”