Kerkhistorische wandeltocht in Dordrecht aan de hand van de Reformatie
Wandelen door een van de oudste steden van Nederland, de plaats bekijken waar de nationale synode van 1618/1619 plaatsvond, een kerkhistorische lezing aanhoren en samen psalmen en geestelijke liederen zingen. Dat was allemaal mogelijk op de kerkhistorische winterdagtocht, zaterdag in Dordrecht.
De ongeveer 70 deelnemers aan de dagtocht werden zaterdagochtend welkom geheten door M. van der Valk, die wekelijks aan ongeveer 1600 lezers kerknieuws per e-mail verstuurt. Het was de tweede keer dat hij een zogenoemde lezersdag organiseerde. Die stond deze keer in het teken van de 500-jarige herdenking van de Reformatie.
Op het programma voor de ochtend staat een wandeling met een drietal gidsen, onder wie J. J. Rietveld.
De groep loopt langs verschillende kerken en komt dan aan bij de plek waar de synode van Dordrecht plaatsvond. Helaas is het gebouw van de Kloveniersdoelen, de plaats waar de nationale synode plaatsvond, afgebroken, aldus Rietveld. Op de plek zelf is alleen nog een plaquette te vinden als aandenken aan deze historische gebeurtenis.
Lopend langs allerlei prachtige gevels en historische gebouwen komt de groep aan bij de Groothoofdspoort, een monumentale stadspoort. De oud-binnenvaartschipper Rietveld vertelt: „Op dit punt komen de rivieren de Merwede, de Noord en de Oude Maas samen.” Verdere hoogtepunten tijdens de tocht zijn de Grote Kerk, het standbeeld van Johan en Cornelis de Wit en het oude stadhuis. Voor de lunch begeeft de groep zich naar de Trinitatiskapel, een lutherse kerk.
Geuzen
Na de lunch houdt ds. M. Van Kooten, hervormd predikant te Elspeet, een lezing in de Trinitatiskapel met de titel ”Wandelend door Dordrecht met Luther en Calvijn”. Voor de tijd van de Reformatie was Dordrecht een typisch roomse stad, aldus ds. Van Kooten. „Er waren kerken gewijd aan heiligen, er werd gebeden voor overledenen en er waren relieken.”
In 1572 wordt Dordt echter bevrijd door de geuzen en breekt er een nieuwe tijd aan. Er vindt dan in Dordrecht geen beeldenstorm plaats. De geuzen gingen echter niet altijd even netjes om met bijvoorbeeld de altaren, aldus ds. Van Kooten. In die tijd komen ook de eerste predikanten in Dordrecht. „Willem van Oranje doet bij een van deze dominees belijdenis en gaat in de Grote Kerk aan het avondmaal. Er gingen in die tijd steeds meer mensen aan het avondmaal.”
Ds. Van Kooten: „Er kan sprake geweest zijn van een rijk geestelijk leven, maar het kan ook erg oppervlakkig zijn geweest.”
Een verklaring waarom de nationale synode van 1618/1619 in Dordrecht werd gehouden, ziet ds. Van Kooten in het feit dat in Dordrecht toentertijd geen van de predikanten remonstrants was. „In Utrecht en Gouda waren bijvoorbeeld alle predikanten remonstrants. Dat in Dordrecht alleen gereformeerde predikanten stonden, kan te maken hebben met het feit dat de stedelijke overheid en de kerkenraden vrijwel helemaal overtuigd gereformeerd waren.”
Schuilkerken
De leer van Luther is lange tijd buiten de poort van Dordrecht gehouden, aldus ds. Van Kooten. „Pas rond 1690 mochten de lutheranen een eigen kerk hebben, voor die tijd moesten zij samenkomen in schuilkerken.”
De kerkhistorische dag wordt afgesloten in de Augustijnenkerk, waar de groep enkele psalmen en geestelijke liederen zingt.