Stapje voor stapje naar de derde tempel in Jeruzalem
Architect Gideon Charlap zit achter een groot wit bureau met daarop een glasplaat. De gasten zitten op doorzichtige plastic stoelen. Zijn kantoor bevindt zich op een afstand van 500 meter van de Oude Stad van Jeruzalem en 1300 meter van de Tempelberg.
Hij heeft projecten in heel Israël. Maar vandaag gaat het om zijn ideeën voor de Oude Stad van Jeruzalem en de Tempelberg. Concreter: over de bouw van de derde tempel.
De veranderingen gaan niet zo snel als Charlap graag zou willen. Hij wijst naar de muur. „Aan de overzijde van de weg bevindt zich het districtscomité dat moet beslissen over de bouwplannen. Maar ze beslissen nog niks.”
Hij opent het glazen deurtje van de kast achter hem en licht met zijn vingers de stapel met projectbeschrijvingen van elkaar. De architect trekt er een plan uit en slaat het open.
Israël is bezig een hypermoderne spoorlijn aan te leggen tussen Tel Aviv en Jeruzalem. Deze dient volgens hem te worden doorgetrokken naar de zuidzijde van de Tempelberg. Met donkerblauwe strepen heeft hij de route aangegeven van de 1 miljoen toeristen en Joden die straks ieder jaar naar de Tempelberg willen. De treinen rijden onder de Armeense wijk door, om buiten de stadsmuur weer tevoorschijn te komen. En dan is het nog maar een paar meter lopen naar de voor veel Joden heiligste plaats.
Hij vouwt de kaart weer op en gaat op zoek naar een volgend voorstel. Naast de Rotskoepel zijn op dit plan gele vakjes getekend. Het betreft de synagoges die naast de Rotskoepel moeten verschijnen. De Rotskoepel zelf kan blijven staan waar hij staat, aldus de architect. Kalief Abdel Malik, die de koepel in de zevende eeuw bouwde, had namelijk een Joodse adviseur, de tot de islam bekeerde Ka’ab El Akhbar, en daardoor heeft de koepel al de afmetingen die de tempel moet hebben. „Er moet alleen nog een menora in worden geplaatst en een gordijn rond de rots worden opgehangen. Dan is het een goede tempel voor de Joden.”
Er kan een regeling worden getroffen voor Joden en moslims, denkt Charlap. „Een verdeling zoals we nu ook in de Grot van de Aartsvaders in Hebron hebben. Twee dagen Joden, drie dagen Arabieren. Zoiets.”
Geweldsexplosie
Zouden zijn plannen niet tot een gigantische geweldsexplosie kunnen leiden? Of tot een oorlog tussen Israël en de moslimwereld? „Dat er een derde wereldoorlog komt, is onzin. Moslims komen hier echt niet gelijk naartoe om ruzie te maken. De 14,5 hectare van de Tempelberg kan worden verdeeld. Hij is groot genoeg voor de aanbidding van God. Slechts 4 procent is bebouwd.”
Charlap wil nog niet praten over het opnieuw invoeren van de oudtestamentische tempeldienst met onder meer het brengen van dierenoffers. „Eerst de menora en de gebeden. Dan de volgende stap. Het gaat om de vraag wat we nu kunnen doen.”
De overtuiging van de ultraorthodoxe Joden wijst hij van de hand. „Bij hen moet God alles doen. Daarom wilden ze niet naar Israël komen toen in Duitsland in de jaren dertig van de vorige eeuw het nazisme opkwam. Ze geloven niet dat wij zelf iets kunnen doen. Zij kunnen gewoon blijven bidden bij de Klaagmuur.”
Tal van Joden zien in het nut van de komst van de zogenoemde derde tempel niet in. De religie heeft zich ontwikkeld, met synagoges, de traditie en de gebeden. „Niet de moslims of de christenen vormen het probleem. Van de Joden gelooft 95 procent dat de bouw van een tempel niet nodig is. Wij staan ver af van de hoofdstroom. Het idee is te gecompliceerd voor hen. Maar het is ook eenvoudig. De tempel komt er voor alle naties. Daarom moet ook het Internationaal Gerechtshof hier worden ondergebracht.”
Bruid
Een andere voorvechtster van de bouw van een derde tempel is rabbaniet (echtgenote van een rabbijn) Rivka Shimon. Ze woont in een buitenwijk van Jeruzalem en is net terug van een bezoek aan de Tempelberg, waar ze een bruid naartoe bracht. „De bruid wilde haar eigen huis verbinden met het nationale huis”, zegt ze als ze heeft plaatsgenomen aan een eettafel met tien stoelen.
Aan de muren hangen de portretten van haar ouders en grootouders in Jemen en Oost-Europa. De tien kinderen van de rabbijn en rabbaniet wonen door het hele land. Daarmee werd hun droom werkelijkheid. En toch ontbreekt er nog iets: de derde tempel.
Het begon allemaal toen een vriend van haar zoon tijdens het Pesachfeest werd doodgeschoten door een Palestijnse politieman. Dat gebeurde toen hij het graf van Jozef in Nablus bezocht. „Toen we voor de begrafenis op de Olijfberg waren, zei mijn zoon: „Mama, kijk eens naar de Tempelberg. De Arabieren voetballen daar.” Ik had het gevoel dat ik een stomp in mijn maag kreeg. Ik zei tegen God: „Hoe komt het dat wij op Pesach niet naar de Tempelberg gaan zoals de Thora voorschrijft, maar naar een begrafenis?”
Toen de rouwperiode van zeven dagen voorbij was, zei een vriendin dat ze met een groep vrouwen naar de Tempelberg ging. Ik besloot mee te gaan.”
Op de Tempelberg hebben moslims gebedsrechten, christenen en Joden op bepaalde uren bezoekrechten. Bidden mogen de Joden daar dus niet. Maar Shimon bidt in stilte, in haar hart. „Ik praat met God en vraag of mijn zoon een goede gezondheid mag ontvangen en of mijn nicht mag trouwen.”
Wat begon met deze kleine groep vrouwen, werd een beweging: Women’s Forum for the Temple. Journalisten kwamen kijken hoe deze vrouwen wekelijks de Tempelberg bezochten. Voor het eerst was er een programma op de televisie waarin de beweging niet werd afgeschilderd als een stel gekke mensen. Een journaliste van een linksliberale krant schreef een positief artikel. Shimon: „Ze nam zelfs een ritueel bad voordat zij de Tempelberg opging. Ze zei dat niet-religieuze burgers iets heel intens voelen op de Tempelberg. Ze begreep niet hoe dat kwam. Twee andere niet-religieuzen in onze groep vertelden haar: De Tempelberg is het hart van de Joodse natie. Als we het hart verliezen, verliezen we alles.”
Inmiddels zijn er nieuwe organisaties ontstaan, zoals de groep Studenten voor de Tempelberg, met aan het hoofd een niet-religieuze student.„Een seculiere studente uit Frankrijk vertelde Knessetleden: Ik ben geschokt dat Arabieren ons vertellen wat we wel en wat we niet mogen doen op de voor Joden belangrijkste plaats. Zij bepalen wanneer de deuren opengaan en zeggen dat we daar niet mogen bidden. Ik wil daar bidden om mijn 2000 jaar oude droom te vervullen.”
Verlangen
Aan Women’s Forum for the Temple zijn op dit moment honderden vrouwen uit heel Israël verbonden. Ze geven lezingen, werken als gids voor Joodse groepen op de Tempelberg en weven het gordijn voor de tempel.
Kortom: ze weten hoe straks alles moet. Maar dat is het niet alleen. „Het is ook om de ‘droom’ levend te houden. In het dagelijks leven vergeet je soms wat het belangrijkste doel is. Als we allerlei activiteiten organiseren voor vrouwen en kinderen, wordt hun verlangen naar de plaats versterkt.
Er komt iets bijzonders tot stand. „Jesaja spreekt van de hoogste van alle bergen. De naties zullen ernaartoe stromen. Zo niet, dan worden ze niet gezegend. Er zal dan geen oorlog meer zijn, maar vrede.”
Shimon acht het niet uitgesloten dat het land langzamerhand gaat wennen aan het idee dat er straks weer dierenoffers worden gebracht. „Je doet iets verkeerd. Je wilt niet dat God je straft. Je komt naar de tempel. Je koopt een dier. Je ziet hoe de priester het dier aan God geeft en dat het sterft in jouw plaats. Misschien is dat een heel goed idee. Je moet natuurlijk wel echt spijt hebben van je zonde en er wat over zeggen. Maar iets anders neemt je plaats over.”
Klik hier voor foto’s en een video over het project.
Instituut heeft voorwerpen voor tempel al klaarstaan
In het Tempelinstituut, een religieus onderwijscentrum in Jeruzalem, staan de voorwerpen voor de derde tempel al klaar. Trompetten voor de priesters, harpen waarop de tempelmuziek gespeeld kan worden, aan alles is gedacht.
De bezoekers van het instituut worden door diverse hallen geleid. Een mannenstem geeft uitleg en de airconditioning zoemt op de achtergrond. Met reuzenstappen gaat het door de geschiedenis vanaf het verblijf van Israël bij de berg Sinaï naar de eerste en de tweede tempel.
En dan volgt de derde tempel. Hier liggen de zilverkleurige slagersmessen waarmee de priesters in de toekomst de offerdieren moeten gaan doden. Op afbeeldingen is te zien hoe de rook van de offers recht naar boven opstijgt.
Ook een meterslang brandofferaltaar ontbreekt niet. „Het altaar kan snel worden afgebroken en weer worden opgebouwd op de berg Moria”, laat de stem uit de luidspreker weten. Naast het altaar staat het koperen vat om de as van de dieren weg te nemen als deze in rook zijn opgegaan.
In een volgende ruimte staan de menora en de tafel voor de toonbroden, allemaal precies op voorgeschreven grootte. Onder luid trompetgeschal schuift het gordijn weg voor de ark des verbonds, met daarop de cherubijnen.
In de laatste zaal wordt een animatiefilm over de derde tempel vertoond. De Rotskoepel is nergens meer te zien, want er staat een nieuw gebouw op de berg Moria. Het scherm toont afbeeldingen van reusachtige zalen met marmeren vloeren en goudkleurige muren. Gordijnen schermen de heiligste plek af. Ook is het Sanhedrin herrezen. Een modern gebouw is het, met zitplaatsen voor de tientallen wijzen en op de tribunes voor de honderden belangstellenden.
De film eindigt met de vraag: „Wanneer zal de tempel worden herbouwd?” En dan: „Dit is de generatie. De kinderen zijn er klaar voor.”