Heel de werkzame periode vóór die tijd wordt ervaren als een voorbereiding op dat laatste deel. Dan begint het leven pas echt, waarbij niets meer hoeft en alles mag. Dan zijn we van elke levensroeping ontslagen.

Het logische gevolg van deze opvatting over pensioen is een gevoel van grote zinloosheid wanneer dit laatste deel van het leven onverhoopt begint tegen te vallen. Wanneer er gezondheidsproblemen komen of als we eenzamer worden. Dan zijn we eigenlijk klaar wat dit leven betreft. Dan is het beter om er op een menswaardige manier een punt achter te kunnen zetten. De recente discussie over een voltooid leven heeft hiermee alles te maken.

Levenservaring

R. Paul Stevens, emeritus hoogleraar aan Regent College in Vancouver (Canada), laat in zijn boek ”Aging Matters. Finding Your Calling for the Rest of Your Life” een tegendraads geluid horen. Hij roept op tot herbezinning in het denken over het pensioen en de tijd die daarna komt. Op grond van de Bijbel stelt hij dat een mens een levenslange roeping heeft. Ook na de pensionering. We mogen genieten van de rust, maar op een andere manier blijven we door God geroepen om ons leven te besteden in Zijn dienst. De uitdaging is nu om dat te ontdekken: op welke manier roept de Heere míj na mijn pensioen?

Het boek is verdeeld in drie hoofddelen: roeping, spiritualiteit en nalatenschap. In het eerste deel gaat de schrijver uitvoerig in op de vraag hoe we onze roeping mogen zien in het latere deel van ons leven. Hij tekent de gewaardeerde plaats van ouderen in de Bijbel. Ze waren niet een probleem, maar waardevolle personen vanwege hun levenservaring. Zij spraken recht in de poort en bestuurden de stad. Zij waren vraagbaak en identificatiefiguur voor jongeren. In tegenstelling tot onze westerse wereld, worden in het oosten de ouderen vaak nog als zeer nuttig gezien. Op veel manieren kunnen ouderen vandaag onder ons een roeping vervullen, waarbij ook werk buiten Gods Koninkrijk een Bijbelse roeping kan zijn. De puritein Perkins wordt in dit gedeelte veel geciteerd.

Geestelijke groei

In het tweede deel wordt het leven getekend als een spirituele reis, waarbij het laatste deel van het leven gekenmerkt mag worden door rijping en geestelijke groei. Bezig zijn met het overdenken van het toekomende leven hoeft daarbij niet in mindering te komen op het van nut zijn voor deze wereld.

Een mooi citaat van C. S. Lewis: „De christenen die het meest voor de tegenwoordige wereld deden, waren juist degenen die het meest dachten aan de komende. (…) Sinds christenen begonnen zijn minder over de toekomende wereld na te denken, zijn ze zo ineffectief geworden voor de tegenwoordige.”

In deze periode van het leven kunnen bepaalde negatieve karaktertrekken scherper naar voren komen en daarvoor moeten we oppassen: trots, jaloersheid, wraakgedachten, geestelijke luiheid, gierigheid en hebzucht, zelfs wellust.

Daarnaast zijn er de deugden die tot opbloei mogen komen. In navolging van Thomas van Aquino worden eerst de zeven lichamelijke deugden genoemd: het voeden van de hongeren, dorstigen te drinken geven, de naakten kleden, onderdak verlenen, de zieken bezoeken, de gevangenen vrijheid geven en de doden begraven. Daarnaast ook de zeven geestelijke deugden: de onwetenden onderwijzen, de twijfelaar raad geven, bedroefden troosten, zondaren terechtwijzen, misdaden vergeven, meelijden met wie lijdt, bidden voor allen.

Nalatenschap

In het derde deel worden mooie en praktische dingen gezegd over het maken van een testament en ervoor zorgen dat de familie later geen twist krijgt over een erfenis. En wat laat ik geestelijk na voor mijn familie en mijn omgeving? Op een bijzondere manier wordt in dit deel gewezen op het overdenken van de dood en van het toekomende leven, als een voorbereiding op wat straks wacht.

Samengevat: een interessant, leerzaam en Bijbels verantwoord boek, met goede aanwijzingen en verrassende doorkijkjes. Een heilzaam tegenwicht tegen het huidige denkpatroon over het laatste deel van ons leven.

Boekinfo

Aging Matters. Finding Your Calling for the Rest of Your Life, 
R. Paul Stevens; uitg. Eerdmans, Grand Rapids, 2016; ISBN 978 0 8028 7233 3; 199 blz.; 
$ 16,-.