Prof. Muis: Niet de preek, maar gezamenlijk Onze Vader bidden is belangrijkste in kerkdienst
„Het bidden van het Onze Vader is dat wat in de protestantse kerk mensen verbindt in het spreken tot God”, aldus prof. dr. Jan Muis. „Daarom heb ik dit als uitgangspunt genomen voor mijn boek.”
Prof. Muis, dogmaticus aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU), zei dit woensdagavond tijdens een debat in Amsterdam over zijn recent verschenen boek ”Onze Vader. Christelijk spreken over God”. Prof. Muis: „Niet de preek is het belangrijkste in de kerkdienst, maar het gezamenlijk bidden van het Onze Vader.”
Studievereniging Icarus en theologenvereniging GTSV Voetius hadden prof. dr. Marcel Sarot, decaan van de theologische faculteit in Tilburg, uitgenodigd om commentaar te leveren op de publicatie van prof. Muis. Prof. Sarot opende het debat –dat 25 belangstellenden trok– door te stellen dat hij veel waardering heeft voor het boek. „Het is een helder en origineel boek, dat getuigt van jaren studie en zelfstandig denkwerk.”
In zijn boek leidt prof. Muis uit de beden van het Onze Vader aan de hand van de namen van God de kenmerken van God af. Prof. Sarot zei bij de genoemde kenmerken echter de barmhartigheid van God te missen. „Die komt wel ter sprake, maar wordt niet direct verbonden aan een bede uit het Onze Vader. Dit had bijvoorbeeld gekund bij de bede „Vergeef ons onze schulden.””
In antwoord hierop stelde prof. Muis dat hij wil inzetten bij de „eeuwige” kenmerken van God. „Barmhartigheid en genade zijn reacties van God op het lijden en op de zonde.” Volgens prof. Muis zijn deze kenmerken van God dan ook tijdelijk. Kenmerken van God die de theoloog wel als eeuwig beschouwt zijn: Gods liefde, Gods heiligheid, Gods rechtvaardigheid en Gods macht.
Prof. Muis gaat er in zijn boek van uit dat God handelt in deze wereld. Prof. Sarot mist hiervoor de onderbouwing. „Veel mensen hebben problemen met een God Die handelend optreedt in deze wereld.” Zo ontstaat volgens de rooms-katholieke theoloog een probleem aangaande het kwaad. „Waarom wordt de een gered en de ander niet?”
Prof. Muis gaf toe dat hij „wat naïef” ervan uitgaat dat God handelt in deze wereld. „God kan handelen in deze wereld, zo blijkt wel uit het feit dat Israël daaruit leeft, Hij gebeden van mensen verhoort en ik dat persoonlijk heb ervaren. Misschien is dat naïef, maar er is wel kritisch naar gekeken.”
Ten aanzien van het kwaad zei prof. Muis geen overtuigend antwoord te kunnen geven aan iemand die niet gelooft. „De vraag naar het kwaad is te groot voor ons.” De Amsterdamse dogmaticus zou het kwaad ook niet zozeer benaderen als een probleem –het valt niet op te lossen– maar als een mysterie. „Het enige antwoord op het kwaad is de bede „Verlos ons van de boze.””
Op de vraag wat zijn boek te bieden heeft, antwoordde prof. Muis dat het meer wil bieden dan de huidige tendens om God neer te zetten als alleen „liefde.” „Kerkgangers worden in preken te veel gepamperd. In gesprek met predikanten probeer ik hen vanuit de Bijbel erop te wijzen hoe zij de kenmerken van God kunnen laten terugkomen in hun preken.”
Daarnaast hoopt prof. Muis dat de lezers van zijn studie gaan inzien dat geloven in God betrekking heeft op veel terreinen van het leven. „Bijvoorbeeld wanneer er gesproken wordt over de macht en het recht van God, is dat ook verbonden aan de menselijke verdeling van de macht en aan de menselijke rechtspraak.”
De avond werd, in stijl, afgesloten met het gezamenlijk bidden van het Onze Vader.