Nog voor hij zich kon bedenken, kreeg Nieuwenhuis, destijds algemeen secretaris van de Zending Gereformeerde Gemeenten (ZGG), met kracht woorden uit Johannes 1:14 bij zich: „Het Woord is vlees geworden, en heeft onder ons gewoond.” „Ik realiseerde me: Christus wilde Zich vernederen om met schurftige zondaren van doen te hebben. Toen heb ik de begroeting maar over me heen laten komen.”

Lichamelijk hield Nieuwenhuis niets over aan het contact met de Papoea’s die leden aan deze besmettelijke huidziekte. Iets anders wel: een levensles. „Je moet natuurlijk je verstand gebruiken bij wat je doet, maar soms kun je met je eigen gedachten een sta-in-de-weg vormen voor het zendingswerk.”

De 69-jarige inwoner van Bodegraven stond van 1980 tot 2006 aan het roer van de ZGG. In de zes jaren daarvoor was hij zendeling in Nigeria. „Het was een periode waarin ik veel heb geleerd. Van hoe de Heere werkt, wereldwijd, op een wijze die soms heel anders is dan hoe wij in Nederland dat zijn gewend. Of van het geloofsvertrouwen van een christenpredikant in China, die ik in het geheim ontmoette. Ik heb moeten afleren om een goede zendeling te willen zijn, die anderen komt vertellen hoe het allemaal moet.”

Het leven van de zendingsman staat beschreven in het vorige week verschenen boek ”In het hart van de zending. Het leven van Gert Nieuwenhuis”. Journalist Huib de Vries voerde zestien gesprekken met Nieuwenhuis en deed archiefonderzoek.

„Een boek over mij?” zo was de eerste reactie van Nieuwenhuis op de suggestie om zijn levensverhaal aan het papier toe te vertrouwen. Inmiddels kijkt hij er wat anders tegenaan. „Het moment is daar dat er evaluerend geschreven kan worden over met name de beginjaren van de zending die vanuit de Gereformeerde Gemeenten werd en wordt bedreven. Een deel van de betrokkenen is nog in leven, feiten kunnen gecontroleerd worden.”

Is het uiteindelijke resultaat een boek over uw leven of een geschiedenis van de ZGG die wordt opgehangen aan uw persoon?

„Het is wel echt mijn levensverhaal. Als God niet in mijn leven gekomen was, had dit boek nooit geschreven kunnen worden. De rode draad door het boek vormen de verhalen over gebeurtenissen en ontmoetingen waaruit ik veel geleerd heb. Maar wat nu in het boek staat over bijvoorbeeld de zending in Nigeria, geeft denk ik wel een minder romantisch beeld van de situatie daar dan de achterban in Nederland indertijd had. In die zin draagt het ook wel bij aan een stukje geschiedschrijving, bezien vanuit mijn gezichtspunt. Er zijn conflicten geweest, zowel over de vraag wat wel en niet tot de taak van de zending behoorde, over de relatie tot de lokale kerk waarmee we samenwerkten als tussen zendingswerkers onderling. Bovendien was de afstand tot het deputaatschap toen nog groot. De communicatiemiddelen waren toen nog niet zo ontwikkeld als nu.”

Wat is het nut ervan dat dat nu op papier staat?

„Wij kwamen in Nigeria met onze visie op hoe wij de bevolking gingen helpen. Zowel diaconaal als op het gebied van Woordverkondiging. Maar de vraag naar het draagvlak voor, en de mogelijkheden van overdracht aan de Nigerianen werd niet gesteld. Daarvan heeft de ZGG geleerd. In nieuwe zendingsvelden als Guinee en Ecuador is eerst gekeken naar de lokale situatie. Bovendien staat de Woordverkondiging centraler in het werk. Een ziekenhuis oprichten, wat we toen wel deden, is nu niet meer aan de orde.

Tegenwoordig adviseer ik soms andere organisaties, waarbij ik constateer dat fouten zoals wij die in Nigeria maakten, elders nog steeds gemaakt worden. In het boek probeer ik te evalueren. Dat was ook persoonlijk nuttig. Huib de Vries confronteerde me met dingen die hij had gelezen in de dagboeken die ik destijds bijhield, waarvan mijn beeld inmiddels anders was.”

Het terugblikken confronteerde Nieuwenhuis opnieuw met de trouw van God, die hij op cruciale momenten in zijn leven ervoer. „Wanneer zoals in Nigeria alles mis lijkt te gaan, wordt ook je geloof beproefd. En aan het einde van mijn periode op het zendingsbureau kreeg ik een burn-out. Uiteindelijk ben ik vervroegd met pensioen gegaan. Terugkijkend denk ik weleens: ik had meer moeten bidden voor het zendingswerk. Elders in de wereld heb ik gezien hoeveel zegen er rust op een nauw gebedsleven. Ook ik heb mijn werk alleen maar kunnen doen doordat de Heere me vasthield.”

Wat gaf u vreugde in het werk?

„De opening van nieuwe zendingsterreinen. Ik ben betrokken geweest bij onder meer de start in Guinee, Albanië, Ecuador en Zuidoost-Azië. Verrassend daarbij was de steun van mensen uit andere kerken. In Guinee bijvoorbeeld kregen we hulp van een directeur van een andere zendingsorganisatie die er al jaren werkte. Zonder hem waren we Guinee nooit binnengekomen. Zo iemand wordt dan op een cruciaal moment op je weg geplaatst.”

U bent tien jaar weg bij de ZGG. Hebt u het zendingswerk los kunnen laten?

„De band is anders geworden. Echt loslaten, nee, dat niet. Ik ben nadien nog verschillende keren terug geweest in Nigeria, waaronder eenmaal namens de zending bij het jubileum van het ziekenhuis dat daar ooit door de zending is gestart.

Veel tijd besteed ik nu aan het werk van NET-Foundation. Die organisatie biedt via internet theologisch onderwijs aan voorgangers in het buitenland. Dat ligt in het verlengde van mijn eerdere werk in Gods Koninkrijk. Op dit moment zijn we bezig programma’s op te zetten in India en Pakistan. Dat noem ik graag ”zending 2.0”. Wij hebben hier in het Westen zo veel middelen om mensen te helpen met onderwijs vanuit Gods Woord. Het is een vreugde om dat via internet met anderen te kunnen delen. Ik zeg niet dat er geen zendelingen meer naar het buitenland toe moeten. Integendeel, leefde het verlangen om uit te gaan maar meer. Maar of het nu om onderwijs via internet of om het sturen van mensen gaat, laten we zo veel mogelijk samenwerken met lokale kerken, om zo het Woord op een goede manier op de juiste plaats te brengen.”

Boekgegevens

”In het hart van de zending. Het leven van Gert Nieuwenhuis”, Huib de Vries; uitg. De Banier, Apeldoorn, 2016; ISBN 978 94 627 8881 7; 224 blz; € 13,95.

Lees ook in Digibron

Liefde voor Gods Koninkrijk : Drs. G. Nieuwenhuis: In het zendingswerk is de nood altijd groter dan je aankunt (Reformatorisch Dagblad, 17-06-2005)

Drs. Nieuwenhuis vertrekt bij ZGG (Reformatorisch Dagblad, 17-05-2005)

De les van het zendingsveld : Drs. G. Nieuwenhuis, veranderd én verrijkt na 25 jaar zendingsdienst (Reformatorisch Dagblad, 26-03-1999)