Thriller over de jacht op de kleitabletten van Noach
Schrijver Tjarko Evenboer (1983) publiceerde in 2012 een studie over de oorsprong van de mensheid en de zondvloed: ”De wereldwijde vloed”. Daarin stofte hij onder meer de kleitablettentheorie van de Britse amateur-archeoloog P. J. Wiseman uit 1936 af.
Wiseman stelde dat de geschiedenissen uit Genesis 1 tot en met 11 oorspronkelijk op kleitabletten waren geschreven door Adam, Noach, Sem en anderen. Veel later zou Mozes op grond van deze stenen het boek Genesis hebben samengesteld.
De 77 kleitabletten spelen een hoofdrol in ”De stenen getuigen”, de vuistdikke thriller waarmee Evenboer als fictieauteur debuteert. In het verhaal wordt duidelijk dat Noach de stenen ooit in de ark heeft meegenomen en ze na de zondvloed heeft verborgen in een grot in de buurt van de plek waar de ark strandde.
In 1974 vindt archeoloog Scholtz de tabletten terug. De overlevering van een geheim document binnen een Joodse familie in Nederland zette hem op het goede spoor. Direct na de vondst wordt Scholtz echter vermoord en verdwijnen de tabletten spoorloos.
Als veertig jaar later in Nederland verschillende mensen zich opnieuw gaan bezighouden met de zoektocht naar de kleitabletten, komen vier betrokkenen op raadselachtige wijze om het leven. De internationale organisatie Panoptes –centrum voor wetenschappelijk toezicht op alle vormen van waarheidsvinding en educatie– heeft als verborgen agenda het uitbannen van het christelijk geloof uit het maatschappelijk leven. De vondst van de kleitabletten zou onomstotelijk de waarheid van het Bijbelboek Genesis aantonen – en dat moet vóór alles worden voorkomen.
Evenboer heeft zich onmiskenbaar laten inspireren door Dan Browns ”Da Vinci Code” uit 2003. In dat boek is het Vaticaan de organisatie die probeert de waarheid –over Jezus en Maria Magdalena– onder de pet te houden, omdat anders het christendom ten dode zou zijn opgeschreven. Evenboer draait de rollen fijntjes om.
Behalve een spannend avontuur biedt ”De stenen getuigen” veel stof tot nadenken. Rechercheur Roderik Frederiks, die de moorzaken onderzoekt, is overtuigd atheïst, maar moet zich voortdurend verweren tegen mensen die wél in de waarheid van de Bijbel geloven. Daarbij spelen de argumenten uit ”De wereldwijde vloed” een belangrijke rol. Ook in de theologische discussies die plaatshebben, worden soms stevige noten gekraakt. De christelijke archeoloog Claessen bijvoorbeeld legt uit dat religie heel wat anders is dan geloof. „Ik geloof dat religie de grootste vijand van God is, omdat het zich vóórdoet als God, maar in werkelijkheid een afstotelijk beeld van hem creëert. (…) Jezus kwam om echte vrijheid te brengen, terwijl religie altijd een juk op mensen legt dat niet te dragen is. Religie brengt het verstandelijk houden van wetjes, terwijl God op zoek is naar onze harten en naar een relatie met ons, geënt op genade.”
Een zwak punt is dat Evenboer op een zeker moment met een goddelijk ingrijpen –via een openbaring in een droom– het verhaal verder helpt. Zonder te ontkennen dat God ook nu nog concreet en op wonderlijke wijze handelt, overtuigt een dergelijk ingrijpen in een roman niet. De schrijver had met hetzelfde gemak Mohammed in de droom kunnen laten verschijnen.
De thriller is met vaart geschreven, al wordt soms te veel uitgelegd. De stijl is wat populair, met af en toe en plat woord. Psychologisch gaat de thriller niet al te diep en de hoofdpersonen handelen weleens al te naïef. Dat laat onverlet dat Evenboer een onderhoudende en tot nadenken stemmende thriller heeft geschreven, vol spanning en met positieve boodschap. En nog zonder goedkoop einde ook.
Boekgegevens
De stenen getuigen, Tjarko Evenboer; uitg. Gideon, Hoornaar, 2016; ISBN 978 90 5999 096 8; 800 blz.; € 24,95.