„Racisme is een gezwel dat even onder controle leek, maar zich opnieuw manifesteert terwijl de conditie van onze samenleving beroerder is dan ooit omdat ze is geïnfecteerd is met het virus van polarisatie”, zegt ds. Frederick Haynes van de West Baptist Church in Dallas.

Bidden om hulp en troost is volgens hem hard nodig. „Maar daarbij mogen we het niet laten. Een oproep tot gebed kan goedkoop zijn als je verder niets doet. We zullen als kerken met blanken en zwarten in gesprek moeten gaan om de beestachtige dwaasheid en het duivelse kwaad van deze escalatie goed onder ogen te brengen”, zei hij zaterdag.

In zijn gemeente, een megakerk die vooral uit zwarte burgers bestaat, leidt Haynes al enkele jaren drie gespreksgroepen met het doel leden ervan te overtuigen dat rassenhaat on-Bijbels is. „Vaak wordt bij racisme gekeken naar de blanken die zwarten minachten, maar omgekeerd komt ook voor. Dat is misschien wel verklaarbaar, maar even zondig.”

Haynes heeft in zijn ijver voor het uitbannen van racisme vooral jongeren op het oog. „Zij zijn vanwege hun jeugdige vuur vatbaar voor actie, vooral harde actie. Daar komt bij dat hun situatie vaak uitzichtloos lijkt te zijn.” De baptistenvoorganger zegt met nadruk ”lijkt”. Het is naar zijn overtuiging te gemakkelijk om te zeggen dat de situatie uitzichtloos is. „Dat kan al snel een excuus worden voor gelatenheid. Dan bouw je alleen maar frustraties op. Die moeten er een keer uit.”

De predikant probeert jongeren uit zijn gemeente duidelijk te maken dat ze zelf initiatieven moeten nemen; zelf een toekomst moeten opbouwen. „Het is te simpel om te zeggen dat de sociale achterstand alleen te danken is aan de hautaine houding van de blanken. Dat is gewoon niet waar.” Waar het kan helpt hij jongeren daadwerkelijk om op een positieve manier aan hun toekomst te werken.

Het drama van donderdagavond heeft Haynes hevig aangegrepen. Dat dit in zijn eigen woonplaats gebeurt, snapt hij maar voor een deel. „Er zijn hier inderdaad spanningen. Maar daar staat iets anders tegenover. Dallas geldt als voorbeeld, als het gaat om het gedrag van de politie. Dat is doorgaans heel beheerst. De politie hier probeert zo veel mogelijk te de-escaleren. In andere streken wordt al heel snel geschoten; hier pakt een agent zijn pistool pas als het echt niet anders kan.”

De visie van Haynes dat de kerk actief moet werken aan het dichten van de kloof tussen blank en zwart, wordt gedeeld door ds. George Mason, predikant van de Wilshire Baptist Church in Dallas – een gemeente met voornamelijk blanken. „Alle kerken moeten de handen ineenslaan om een verdere escalatie te voorkomen. We moeten samen de dialoog op gang brengen, maar dan wel een dialoog die wordt gestempeld door de Bijbelse kaders. Als blank en zwart samen luisteren naar de Bijbel, is er een oplossing voor de problemen – anders niet.”

Voor ds. Tony Evans van de Oak Cliff Bible Fellowship in Dallas is daar onlosmakelijk aan verbonden dat de kerken schuld belijden. „Een van de grootste drama’s is dat de kerk als geheel heeft gefaald om het Koninkrijk van God te bevorderen door licht, rechtvaardigheid en liefde te brengen in ons land. Op die manier hadden de kerken een positieve invloed kunnen hebben in een samenleving die wordt beheerst door duisternis, angst en haat. Daarom moeten we voor Gods aangezicht erkennen dat we gezondigd hebben.”

Iets extra’s

Evans onderscheidt nog een terrein waar de kerk gefaald heeft. „Kerken hebben wel heel gemakkelijk het rassenprobleem op het bureau van de overheid laten liggen, terwijl zij juist iets extra’s kunnen bieden. De overheid regelt, de kerk kan meer. Zij kan meeleven, meelijden en mee­huilen. Het is een christen geboden blij te zijn met mensen die blij zijn en te huilen met hen die verdriet hebben. Maar dat vergeten we heel gemakkelijk. Daarom staat het in Romeinen expliciet genoemd. Als we het al automatisch deden, dan hoefde dat niet. Dat meeleven met de onder­drukten, dat hebben we laten liggen. Dat is ook zonde. Dat moeten we eerlijk belijden.”

Dr. Jim Denison, voorheen baptisten­predikant in Dallas en tegenwoordig onderzoeksleider van het instituut voor Global Studies aan de Dallas Baptist University, schreef zaterdag: „We kunnen ons door dit drama laten meevoeren door de polarisatie als we vooral benadrukken dat het hier gaat om een rassenconflict. Dat risico bestaat. Want onze samenleving is vergeven van de polarisatie. Het gevaar is dan groot dat het uit de hand loopt. We kunnen ook vanuit bewogenheid bidden voor zowel de slachtoffers als de aanvallers, hen helpen bij het zoeken van de nooduitgang om aan deze benauwende en gevaarlijke situatie te ontsnappen.” Denison waarschuwt christenen dat niet te doen met een houding dat zij het allemaal beter weten. „Het gaat om een ootmoedige grondhouding. Dan mag je biddend hopen op resultaat.”