Commentaar: Merkwaardige race voorverkiezingen VS ten einde
De Amerikaanse voorverkiezingen zijn achter de rug. Dinsdag was de laatste Super Tuesday, met een stembusgang in zes staten. Met recht kunnen ze als een van de merkwaardigste ”primaries” ooit worden beschouwd.
Want wie had kunnen voorspellen dat Donald Trump als Republikeinse presidentskandidaat uit de bus zou komen? Na de eerste onbehouwen optredens van de miljardair gaf niemand hem kans om de nominatie in de wacht te slepen. Niets bleek minder waar.
Bij de Democraten is Bernie Sanders nog altijd in de race. Ondanks het feit dat Hillary Clinton al de benodigde gedelegeerden voor de nominatie binnen heeft. Sanders is er nog altijd van overtuigd dat hij de zogenaamde supergedelegeerden kan overhalen op hem te stemmen, in plaats van op Clinton. Supergedelegeerden zijn vrij in hun keuze, maar de meerderheid heeft al aangegeven Clinton te steunen op de partijconventie in juli.
De halsstarrige pogingen van Sanders lijken dan ook een zinloze onderneming. Niet voor niets heeft hij morgen een gesprek met president Obama. Sanders verheugt zich daar naar eigen zeggen op. „We zullen praten over hoe we dit land verder kunnen brengen en ik kijk uit naar onze samenwerking.” In werkelijkheid zal Obama de bejaarde Sanders vermoedelijk met zachte dwang ertoe bewegen de handdoek in de ring te gooien om Clinton alle ruimte te geven voor de strijd tegen Trump.
Die zal er hard aan toe gaan. Zo veel is wel duidelijk. Lag Clinton in de peilingen lange tijd flink voor op Trump, de laatste cijfers laten een verschil van maar twee procentpunten in het voordeel van Hillary zien. De kans is dus groot dat het een nek-aan-nekrace gaat worden.
De grote vraag is met welke kandidaat de Verenigde Staten het best zijn gediend. Dat antwoord is nog niet zo gemakkelijk te geven. Hillary Clinton heeft met stip de meeste politieke ervaring en weet exact hoe de hazen in Washington lopen. Op ethisch gebied heeft ze echter aangegeven dat ze op sommige terreinen nog vooruitstrevender dan president Obama wil zijn.
Over de ethische standpunten van Trump blijft vooral het gissen. Zo verkondigde hij in april binnen drie dagen vijf verschillende meningen over abortus. Toen hem dat voor de voeten werd geworpen, antwoordde hij geheel in Trumpstijl: „Ik wil nu eenmaal onvoorspelbaar zijn. Dat moet wel.”
De grote vrees is dat Trump met zijn eigenzinnige optreden binnen de kortste keren iedereen in binnen- en buitenland tegen zich in het harnas zal jagen. In de praktijk zou dat nog weleens mee kunnen vallen. Elke Amerikaanse president –hoe groot zijn bevoegdheden ook zijn– weet zich gelimiteerd door het Congres. En in het uiterste geval door een afzettingsprocedure.
Voor de trans-Atlantische betrekkingen zijn we met Clinton vermoedelijk beter af. Trump heeft bijvoorbeeld al aangegeven dat hij de NAVO overbodig en veel te duur vindt en zich vooral wil richten op het „opnieuw groots maken van Amerika.” Wat dat ook mag zijn.