Kopenhagen staat vol prachtige oude kerken, passend bij de rijke Lutherse geschiedenis van Denemarken. Dat de kerk in de zestiende eeuw het onderwerp is van de hoofdlezingen bij de jaarlijkse conferentie van het Reformation Research Consortium (RefoRC), hoeft dan ook niet te verbazen.

RefoRC is de academische afdeling van Refo500, het platform dat de Reformatieherdenking in 2017 voorbereidt. Eén van de activiteiten binnen dit consortium is een jaarlijkse internationale conferentie. Deze keer is de universiteit van Kopenhagen gastvrouw. De instelling heeft haar theologische faculteit in het centrum van de Deense hoofdstad. Zo’n 140 onderzoekers verzamelen zich daar om tot en met morgen te luisteren naar acht hoofdlezingen en een selectie van zogeheten shortpapers.

Verborgen

De openingslezing werd verzorgd door prof. Peter Walter (Universiteit Freiburg) die inging op de visie van Erasmus op de kerk. Die Rotterdammer had moeite met Luthers leus ”sola Scriptura”, omdat volgens hem daarmee de indruk werd gewekt dat de kerk sinds het ontstaan van de Schrift door de Geest niet verder was geleid in kennis en waarheid.

Volgens Erasmus kon de paus ook dwalen en was het in de kerk zaak om samen naar de Schriften en de inzichten vanuit de traditie te luisteren. Op deze wijze kan in de kerk geen volledige maar wel optimale overeenstemming worden bereikt.

Lutherdeskundige Dorothea Wendebourg (Humboldtuniversiteit Berlijn) zette daartegenover Luthers visie, waarin centraal staat dat de kerk uit het Woord geboren wordt en geen andere taak heeft dan dat Woord te verkondigen.

Calvijn

Een van de vele sessies bestond uit vier korte lezingen over Calvijns visie op de kerk. Van Nederlandse zijde werden bijdragen geleverd door dr. H. A. Speelman en prof. dr. E. A. de Boer (TU Kampen) en prof. dr. W. van Vlastuin (VU). De vierde kwam van de Duitser Frank Everszumrode, Calvijnonderzoeker en lid van de orde der Dominicanen. Interessant aan deze bijdragen was dat vanuit de actualiteit opnieuw een blik op Calvijns visie op de kerk gegeven werd.

De vier lezingen gaven antwoorden op vier vragen: Wat was Calvijns visie op de tucht, op het ambt, op het avondmaal en op de katholiciteit van de kerk en wat betekent dat voor de kerk van vandaag? Daarmee deden de vier precies wat de bedoeling van de conferentie is, namelijk op wetenschappelijke wijze het verleden relevant maken voor vandaag.

Prof. Selderhuis is hoogleraar aan de Theologische Universiteit Apeldoorn en directeur van Refo500. Dit is het eerste van drie verslagen van de RefoRC-conferentie in Kopenhagen.