The Passion nadert, en dus barst ook de jaarlijkse discussie weer los of dit tv-spektakel wel het echte verhaal vertelt. Is het niet te plat en te oppervlakkig?

Toen The Passion naar Nederland kwam, werd mij als Bijbelwetenschapper gevraagd om te adviseren over het script. En ook dit jaar vroeg de producent om advies bij een aantal tekstaanpassingen. En laat ik –als deskundige en insider– maar gewoon helder zijn: The Passion valt niet een-op-een samen met het Bijbelverhaal.

The Passion maakt gebruik van kleine stukjes tekst uit de vier evangeliën om de grote lijn van het lijdensverhaal weer te geven. Er wordt geen rekening gehouden met de eigenheid van de evangelisten. Belangrijke passages worden weggelaten, terwijl andere onderwerpen Bijbels gezien te veel nadruk krijgen (het verraad van Judas, het verdriet van Maria). Er wordt door de verteller gespeeld met het publiek op een manier die niet past bij de evangelisten. En, niet onbelangrijk, de liedteksten geven een eigen draai aan het verhaal.

Maar laten we, voordat we The Passion afschrijven, eens kritisch kijken naar het ‘gewone’ Bijbelgebruik. Hoe kunnen we de Bijbel lezen zonder modernisering, zonder interpretatie? Elke preek in de kerk is een modernisering, met eigen, soms persoonlijke nadrukken en interpretaties. Elke keer dat je de Bijbel leest en op je eigen leven betrekt doe je aan interpretatie. Zelfs simpelweg voorlezen kan niet zonder interpretatie – want waar leg je de klemtoon, waar versnel je en waar vertraag je?

The Passion is een van de momenten in het jaar dat we voelen dat de Bijbel echt van en voor ons allemaal is. En in ons land kan dat heel goed met een weergave van hoogtepunten uit het verhaal, vormgegeven op een manier die past bij een groot publiek. En als christelijke omroepen, kerken en Bijbelwetenschappers moet je het aandurven om het gesprek (en de confrontatie) aan te gaan met niet-christelijke spelers, musici, kranten, talkshows.

Ik snap de critici die zeggen dat The Passion te ver afstaat van de Bijbel wel: ik ben zelf Bijbelwetenschapper, ik ga graag naar de kerk, ik vind echt wel dat ik iets te zeggen heb over hoe je de Bijbel eigenlijk zou moeten lezen en presenteren. Maar eerlijk is eerlijk: nooit eerder heb ik het verraad van Judas zo intens meebeleefd als toen Charly Luske en Danny de Munk hun duet zongen aan de oever van de Maas. Daar stond ik, met al mijn kennis en geloof, overweldigd door de interpretatie van twee –bij mijn weten– niet-gelovigen.

Veel gelovigen vragen zich bij The Passion ook nog af of het verhaal niet-gelovigen echt zal bereiken, en wat ze dan precies ”meekrijgen”. De vraag klinkt hoeveel mensen er tot geloof gekomen zijn van die 3,5 miljoen kijkers. Mijn pleidooi is: laten we daarmee stoppen. Laten we The Passion koesteren als dé nationale paaspreek in een modern mediaformat, als dé avond waarop een kwart van de Nederlanders, christelijk en niet christelijk, tegelijk met het verhaal van God en mens bezig is. Als dat geen moment is waarop de Heilige Geest werkt…

De auteur is directeur van het Nederlands Bijbelgenootschap.