Kerk & religie

Opheusden krijgt een nieuwe kruiskerk

Opheusden, een dorp vol boomkwekers, is op zondag een dorp vol kerkgangers. Drie kerken steken ver boven de daken uit. Een van de drie is nieuw: de kruiskerk van de gereformeerde gemeente aan de Reigerstraat.

Jan van ’t Hul 

25 February 2016 11:51Gewijzigd op 16 November 2020 01:43

De nieuwe kerk van de gereformeerde gemeente in Opheusden. beeld RD, Anton Dommerholt

Binnen rijgen de banken zich aaneen. Op de kansel wordt op 2 maart het Woord geopend, het Woord dat al eeuwenlang verkondigd wordt in dit kerkdorp op de zuidelijke oever van de Nederrijn. Hier komen straks op zondag en doordeweeks mensen naar binnen, misschien wel met een wond in de ziel of heilbegerig naar de bediening der verzoening. Deze kruiskerk zou zomaar een schuilplaats in de wildernis kunnen worden.

Liturgisch centrum

Tegen de witte achterwand staat de kansel met aan beide zijden een trap. Het liturgisch centrum (een ontwerp van orgelmaker Jan van den Heuvel), met een doopvont en een bescheiden lezenaar, is verhoogd. Boven de kansel staat het Van den Heuvelorgel uit de vorige kerk, nu uitgebreid met een rugwerkkas. Het rugwerk is nog niet in gebruik. Als dat straks klaar is, telt het orgel veertig stemmen, verdeeld over hoofdwerk, zwelwerk, rugwerk en pedaal.

Recht tegenover de preekstoel hangt een enorme galerij. De kerkzaal loopt naar achteren licht omhoog. Op de grond liggen grijze natuurstenen tegels. De banken staan in zes vakken in een kring gericht op de preekstoel, in afwachting van de gebeurtenissen die komen gaan. Bij de plaatsing van de banken is op verschillende plekken ruimte opengehouden voor rolstoelen.

Streekgemeente

De historie van de gemeente begint in 1888. Wat toen klein begon, groeide in de loop van de jaren uit tot een grote gemeente. Vooral in de jaren 1970 tot 2003, toen ds. J. Karens in Opheusden stond, was er almaar aanwas van leden. De gemeente telt nu zo’n 2050 leden en doopleden. Het is een streekgemeente met leden tot in het Gelderse Elst in het oosten en Tiel in het westen.

De nieuwe kerk is een ontwerp van Van Beijnum Architecten uit Amerongen. Aannemer Burgland Bouw uit Dodewaard voerde de bouwwerkzaamheden uit. De kerk biedt ruimte aan 1750 personen. Het kerkgebouw is 46 meter lang, 35 meter breed, de nokhoogte bedraagt 19 meter, het torentje reikt bijna 30 meter de lucht in.

M. van Dam, tweede voorzitter van de kerkenraad, vertelt dat er bij de bouw zo veel mogelijk gemeenteleden zijn ingeschakeld. „De bouwprijs was berekend op 6,7 miljoen euro. Doordat veel gemeenteleden hebben meegewerkt, zijn we steeds binnen de begroting gebleven. Vrijwilligers hebben geholpen bij de bestrating, bij de beplanting van het terrein, de aanleg van de hekken en de verlichting van het terrein.”

Achter de kerk ligt het parkeerterrein, aan alle zijden omringd door woningen. Op zondag kan er gebruik worden gemaakt van de parkeerkelder van het aangrenzende gemeentehuis. De gemeenteambtenaren kunnen doordeweeks parkeren bij de kerk.

Ingebruikname

De nieuwe kerk heeft zes grote vergaderzalen, enkele kleine vergaderplekken, een keuken met alle voorzieningen, een lift naar de galerij en een ruimte die kan worden ingericht als opbaarkamer. De galerij heeft, naast de grote trappen die vanuit de hal naar boven leiden, twee kleinere trappen die in de kerk uitkomen. „Dat is gemakkelijker voor kerkgangers die op de galerij zitten en aan het heilig avondmaal willen deelnemen.”

Op woensdag 2 maart wordt de kerk in gebruik genomen in een dienst die geleid wordt door de plaatselijke predikant, ds. G. M. de Leeuw.

Tijdelijk gekerkt bij de ggiN

Tijdens de bouwperiode kon de gereformeerde gemeente van Opheusden gebruikmaken van de kerk van de gereformeerde gemeente in Nederland aan de Burgemeester Lodderstraat. Daar werden op zondag dus vier diensten gehouden. Ouderling Van Dam: „Aan die periode komt nu een einde. De broeders van de gereformeerde gemeente in Nederland wilden geen enkele vergoeding ontvangen voor het gebruik van hun kerkgebouw. We hebben hun twee uurwerken voor in de kerktoren geschonken. Aan de oostkant en aan de westkant hing al een uurwerk, nu hangt er ook een aan de noordkant en aan de zuidkant. De scheuring van 1953 heeft in Opheusden diepe sporen getrokken, maar er is inmiddels weer erkenning en herkenning van elkaar. De verhoudingen zijn gelukkig weer allerhartelijkst.”