De EU-leiders spraken in november af het Turkije-fonds aan te vullen tot 3 miljard euro. De Europese Commissie heeft 500 miljoen gestort, maar de lidstaten houden de hand op de knip. Het is belangrijk dat de rest van het geld wordt „gedeblokkeerd”, zei Rutte. Nederland zou circa 117 miljoen euro moeten bijdragen.

In ruil voor onder meer het geld moet Turkije de grenzen met Griekenland beter bewaken en Syrische vluchtelingen meer perspectief bieden zodat ze niet meer naar Europa trekken. Rutte wil „nauw samenwerken” met Turkije om een succes te maken van het gezamenlijke actieplan.

Rutte zei eerder op de dag dat de vluchtelingenstroom vanuit Turkije binnen zes tot acht weken sterk moet zijn teruggedrongen. Over het „plan B” als dat niet gebeurt, wilde hij niet uitweiden. De noodoplossing van de Oostenrijkse regering om dit jaar niet meer dan 37.500 asielzoekers op te nemen vindt Rutte geen goed plan, zei hij.

Er is al veel gezinspeeld op het einde van het paspoortvrij reizen in de Schengenzone als de toestroom niet afneemt. Rutte zei echter dat alle EU-landen ‘Schengen’ in stand willen houden. Als de migrantenstroom fors is gedaald en de registratie op orde is kan de herverdeling van vluchtelingen over Europa ook in een hogere versnelling komen, aldus de premier.

EU-president Donald Tusk zei dinsdag dat de vluchtelingencrisis uiterlijk bij de EU-top in maart moet zijn bedwongen. Voorzitter Jean-Claude Juncker van de Europese Commissie wil echter niet zolang wachten. Hij gaat Tusk vragen om de top in februari, die gaat over een mogelijk vertrek van de Britten uit de EU, met een dag te verlengen om het vluchtelingenprobleem te bespreken.