JA

Patriarch Kirill van de Russisch-Orthodoxe Kerk verklaarde vorige week dat de militaire steun van Rusland aan het regiem van Assad een heilige oorlog is. Kirill sprak niet over een heilige oorlog tegen de islam, maar van een heilige strijd tegen terreur. IS ziet dit echter als een bevestiging dat het om een geestelijke strijd gaat tussen de islam en het christendom als religie van het Westen.

Via de uitspraken van de voormalige Amerikaanse president Bush over een kruistocht tegen terrorisme is een lijntje naar de kruistochten al snel gelegd. Tot die militaire expedities om het ”heilige land” te bevrijden werd negen eeuwen geleden door westerse kerken opgeroepen.

In de tijd dat Mohammed optrad als profeet en staatsman, was de heersende grootmacht het christelijke Byzantijnse Rijk. Daarin waren kerk en staat hecht met elkaar verbonden. De macht van de keizer werd gebruikt om ketters aan te pakken.

Ten slotte wijzen moslims als het gaat om christendom en geweld graag ook op de gedeelten in het Oude Testament waar Jozua de opdracht krijgt om het land Kanaän te veroveren.

NEE

Toch is het te simpel om uit bovenstaande argumenten af te leiden dat IS het concept van de heilige oorlog van het christendom heeft geërfd. Christenen erkennen dat de Bijbel ons vertelt dat God in de geschiedenis soms mensen opdracht heeft gegeven om te strijden. Zoals bijvoorbeeld in het geval van Kanaän. Is dat een teken van religieus extremisme? Dat lijkt me niet. Op enkele pacifisten na zien bijna alle mensen in dat er soms dermate ernstige misstanden zijn dat het gebruik van geweld om daar een einde aan te maken, gerechtvaardigd is. Bij de inname van Kanaän werden echter geen vrouwen verkracht, slaven gemaakt of mensen vermoord vanwege hun weigering een ander geloof aan te nemen.

Belangrijker nog is dat de Bijbel duidelijk maakt dat het om een eenmalige actie gaat en niet om een religieus principe. De Bijbel is er glashelder over dat de toorn van God zich over ons allen uitstrekt, maar dat Hij in Zijn heilige liefde met het kruis van Christus Zelf de straf draagt en ons tot omkeer wil brengen. Jezus weerspreekt nadrukkelijk dat het geweld bij de inname van Kanaän een vrijbrief is voor geweld tegen aanhangers van andere godsdiensten, wanneer Zijn leerlingen dat menen (Lukas 9:51-56).

Het christendom heeft zich in de eerste eeuwen verspreid zonder gebruik van geweld. Waar christenen macht kregen, is dat in de geschiedenis helaas regelmatig misbruikt om ketters te straffen of bevolkingen te dwingen het christelijke geloof aan te nemen. Steeds weer was het echter een terugkeer naar de boodschap van de Bijbel die christenen tot de overtuiging bracht dat dit ontoelaatbaar was.

Ik heb sterk de indruk dat dit in het geval van de islam vaak precies andersom werkt. Tal van moslims leven vreedzaam en verafschuwen religieus geweld. Degenen die wel geweld gebruiken, doen dat echter met een beroep op de islamitische traditie. Islamitische rechtsgeleerden van de Al-Azhar Universiteit (Caïro) en anderen schreven een brief aan IS-leider Bagdadi, waarin ze wijzen op de foute interpretaties van IS. Ze miskennen echter niet dat de islam het gebruik van religieus geweld rechtvaardigt.

Dat geweld is verworteld in de soenna van de profeet en in de tradities. Het heet daar geen heilige oorlog, maar heeft een eigen concept met de jihad. De islamitische traditie laat zien dat Mohammed geweld gebruikte en dat verbond met de erkenning van hemzelf als profeet en de verspreiding van de islam. Dat geweld begint met de strijd tegen de Mekkaanse polytheïsten en de joodse stammen in Medina. De strijd tegen het christelijke Byzantijnse Rijk komt pas later en speelt zich voornamelijk na de dood van Mohammed af.

DUS

Het geweld van IS heeft zijn wortels in de islamitische traditie. Christenen hebben helaas ook regelmatig geweld gebruikt. Met het spreken over een heilige oorlog of kruistocht door religieuze leiders vandaag, spelen we IS en andere moslimextremisten in de kaart. Het beste tegengif tegen deze interpretatie vinden we niet in de Koran, maar in de Bijbel. Het kruis van Christus laat ons een radicaal andere weg zien.

Ds. C. W. Rentier, predikant-directeur van stichting Evangelie & Moslims.