De vrouw en de Gereformeerde Bond – hoe zit het precies?
AMSTERDAM. De Jeruzalemkerk in Amsterdam krijgt een nieuwe predikant: EO-presentatrice Elsbeth Gruteke. Voor het eerst wordt een vrouw predikant in een gemeente die zich vanouds tot de Gereformeerde Bond (GB) in de Protestantse Kerk in Nederland rekent.
Tegelijk valt bij deze constatering een nuance aan te brengen. Al langer staan in enkele zogenoemde Gereformeerde Bondsgemeenten vrouwen in het ambt. De Bond staat dit niet voor. Hoe zit het precies?
Wat zegt de Gereformeerde Bond over de vrouw in de gemeente?
„Als het gaat om de inzet van vrouwen in de christelijke gemeente is er nog veel te winnen”, aldus het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond in een brochure die in juli uitkwam. In deze brochure gaf de Bond aan dat vrouwen alle ruimte moeten krijgen om „hun gaven dienend in te zetten” en dat het de taak is van de ambten „om daaraan leiding te geven.” De ambten vallen toe aan de mannen in de gemeente, vindt de Gereformeerde Bond.
Wat als een GB-gemeente toch vrouwelijke ambtsdragers verkiest?
Laat allereerst duidelijk zijn dat officiële GB-gemeenten helemaal niet bestaan. Gemeenten kunnen namelijk geen lid worden van de Gereformeerde Bond. Een gemeente wordt tot de Bond gerekend als het secretariaat van de GB de naam en het adres van de predikant van de gemeente opneemt in het jaarlijkse adressenboekje.
Terug naar de vraag. De Gereformeerde Bond kan geen uitspraken doen over gemeenten die vrouwen toelaten tot het ambt. Gemeenten staan binnen de Protestantse Kerk onder het opzicht van de kerkenraad, de classis en de generale synode. Ze zijn in hun handelen gebonden aan de Protestantse Kerkorde, en niet aan de statuten van de Gereformeerde Bond.
Binnen de Protestantse Kerk is ”de vrouw in het ambt” al decennialang een feit. In wezen is dit onderwerp binnen de kerk dus een gepasseerd station.
Dus het beroepen van Elsbeth Gruteke zegt niks over de Gereformeerde Bond?
Inderdaad. Verder is Gruteke beroepen door de Jeruzalemkerk én de landelijke kerk. Ze gaat de komende 2,5 jaar samenwerken met ds. B. J. van der Graaf, de predikant van de Jeruzalemkerk die missionaire pioniers gaat begeleiden.
De kerkenraad van de Jeruzalemkerk staat hiermee dus een andere lijn voor dan de GB?
Ja, maar de Bond is een vereniging, en geen kerkelijke vergadering die het leven in de plaatselijke gemeenten kan sturen. De Gereformeerde Bond, opgericht in 1906, is een vereniging die tot doel had om de waarheid te verbreiden en te verdedigen in de Nederlandse Hervormde Kerk. Sinds 2004 heeft de GB diezelfde missie in de Protestantse Kerk.
De Gereformeerde Bond ziet het als zijn taak om meningvormend bezig te zijn binnen de Protestantse Kerk in Nederland, en zo de kerk als geheel te binden aan de gereformeerde belijdenisgeschriften. Hij probeert zijn doelstelling ook uit te dragen in de contacten die er op ambtelijk niveau zijn met kerkelijke organen, zoals het moderamen van de generale synode.
Kunnen gemeenten binnen de Protestantse Kerk vrouwelijke predikanten van hun kansel weren?
Ja. Dat wil zeggen: een kerkenraad bepaalt wie er voorgaat in de erediensten én wie er beroepen wordt als predikant. De keuze om alleen mannelijke predikanten voor te laten gaan of te beroepen, ligt dus bij de kerkenraad.
Lees ook:
