Zelf vindt de raad van niet. Officieel luidt de reden van de opheffing dat de doelstellingen zijn gehaald om het proces Samen op Weg tot stand te brengen. En dat het inmiddels veertig jaar durende fusieproces van de Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken en de Evangelisch-Lutherse Kerk nu in een zeer vergevorderd stadium is, zal wel niemand ontkennen.

Maar dat er nog erg veel ongelijktijdigheid -om niet te zeggen meningsverschil en onenigheid over de voorgenomen vereniging- bestaat evenmin. Menigeen vindt dat de vereniging al achter de rug had moeten zijn, maar vele anderen kiezen nog liever vandaag dan morgen voor een federatie of zelfs voor het stilzetten van het proces.

Hoe dan ook, de aanjager van het fusieproces houdt vandaag op te bestaan. Alsof er niet nog vorige week een voorstel om tot een unie te komen aan het triomoderamen is overhandigd. En alsof er geen levensgrote problemen in de Gereformeerde Kerken zijn rond de zelfstandigheid van de plaatselijke kerken. Alsof er geen besluit van de triosynode over de zegening van het homohuwelijk is terugverwezen naar het moderamen en de werkgroep kerkorde.

Het hoorde tot voor kort tot de taak van deputaten te bemiddelen bij een meningsverschil tussen de drie kerken. En ook de heftige onenigheid over de naam van de beoogde nieuwe verenigde kerk is nog nooit opgelost.

Toch wordt de raad opgeheven. Want „hoe dichter de kerken de vereniging naderen, des te minder initiatieven zullen er nodig zijn om de voortgang van SoW te stimuleren”, zei ds. B. Wallet, secretaris van de raad, in november tegen de triosynode. En: „De gezamenlijkheid in de moderamina is zo gegroeid dat het besluit kon worden genomen om de verantwoordelijkheid voor het proces van de raad over te nemen. Daarmee is het proces een vitaal aspect van het synodebeleid geworden en heeft de raad zijn doelstelling op landelijk niveau bereikt.”

Je mag niet doen alsof er niets is bereikt, zei ds. A. Romein, voorzitter van de raad, twee weken geleden in de Barneveldse Krant. „Kerkelijke structuren zijn ineengeschoven en een nieuwe kerkorde is nagenoeg afgerond.”

De Raad van Deputaten Samen op Weg is in 1973 tijdens de eerste gezamenlijke vergadering van de hervormde en de gereformeerde synode opgericht om het SoW-proces te stimuleren en te begeleiden. Een van de belangrijkste taken van de raad was het bevorderen van het brede kerkelijk gesprek. De raad heeft een ontmoetingsplatform willen zijn waar open meningsvorming mogelijk was.

Een belangrijk moment in de SoW-geschiedenis was 14 november 1986. Toen verklaarden de Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken zich op een gemeenschappelijke vergadering in Ede (met dertien van de 126 stemmen tegen) in staat van hereniging. Het vrijblijvende van het SoW-proces behoort vanaf dit moment tot het verleden. De combisynode besluit dan ook de lutheranen toe te laten tot het SoW-proces.

Op 26 oktober 1990, zeven jaar na de eerste besprekingen, worden de lutheranen officieel als partner begroet in het SoW-proces. Zij nemen dan voor het eerst deel aan de gezamenlijke synodevergadering.

In 1991 ontwikkelden de deputaten een zogeheten ”erkenningsmodel” om het ijs bij bezwaarde kerkenraden te breken. Als de kerken elkaar maar erkenden, zou de angel van de verdeeldheid tenminste uit SoW zijn, was de gedachte.

In hun agenda, die de deputaten in 1999 presenteerden, noemden ze het stimuleren van het geloofsgesprek de beste manier waarop de raad kan opkomen voor gemeenten die moeite hebben met het verenigingsproces. „De raad zal ervoor kunnen waken dat deze gemeenten in een geïsoleerde positie in de verenigde kerk terechtkomen door in kerkrechtelijke en organisatorische vormgeving ruimte voor hun eigenheid te scheppen.”

Op initiatief van de deputaten heeft er in 1993 een herindeling van classes plaatsgehad. Daardoor ontstonden er evenveel hervormde als gereformeerde classes. En hun grondgebied viel voortaan gelijk. Ook het idee van een kleine synode komt uit de koker van de Raad van Deputaten SoW.

Dr. ir. J. van der Graaf, de toenmalige algemeen secretaris van de Gereformeerde Bond, maakte meer dan tien jaar deel van de raad uit. In oktober 1993 stapte hij echter op. Toen was naar zijn idee een open discussie over het SoW-proces niet langer mogelijk. Tijdens de behandeling van de kerkorde kwam door een ordevoorstel van de gereformeerde dr. D. Visser de federatie-optie (amendement-Hoek/Breugem) niet in stemming. De triosynode mocht voortaan niet meer spreken over federatie. Dat was voor Van der Graaf op dat moment onaanvaardbaar.

En vandaag komt voor alle deputaten het einde van hun taak. Het afscheid heeft plaats in de Opstandingskerk in Houten. Er is niet alleen een symposium met de titel ”Wat betekent Samen op Weg, voorheen, nu en straks”, maar ook een „actueel cabaret” van ds. Kees van der Zwaard. De een halfuur durende show heet ”Evenwichtskunstenaar”.

De classicale vergaderingen zijn nadrukkelijk voor de bijeenkomst uitgenodigd. De Raad van Deputaten wil hun namelijk „het stokje van de oecumene” aanreiken.