De Amerikaanse strijdkrachten zien in het geweld de hand van de Jordaniër Abu Musab al–Zarqawi. Die zou banden hebben met het (soennitische) al–Qaedanetwerk. De Amerikanen zeggen te beschikken over een brief van zijn hand, waarin aanslagen op sjiieten worden genoemd als een middel om in Irak een burgeroorlog te ontketenen tussen soennieten en sjiieten. Op het hoofd van al–Zarqawi staat tien miljoen dollar.

De explosies hadden plaats op ashura, een islamitische feestdag voor sjiieten. Ashura is de afsluiting van een tiendaagse periode van rouw om de martelaarsdood van imam Hussein, een kleinzoon van de profeet Mohammed. Zelfkastijding speelt daarbij een opvallende rol.

Hussein stierf in 680 de martelaarsdood in de slag bij Karbala.

De heilige stad herbergt tot op de dag van vandaag de tombe van de imam. In de iets zuidelijker gelegen stad Najaf staat het mausoleum van Mohammeds schoonzoon Ali, de stamvader van de sjiitische islam.

Het was de eerste keer in dertig jaar dat de sjiieten ashura konden vieren, want onder het regime van Saddam Hussein was dat verboden.

De aanslagen in Bagdad dinsdag waren volgens de Amerikanen het werk van drie zelfmoordenaars die toesloegen nabij een moskee. Er vielen daar zeker zeventig doden. In Karbala verloren volgens een plaatselijke sjiitische geestelijke zeker 112 mensen het leven als gevolg van het werk van een zelfmoordenaar, door afgeschoten mortiergranaten en verborgen explosieven. In de getroffen stadsdelen lagen de straten volgens ooggetuigen vol doden en afgereten lichaamsdelen.

Het aantal gewonden loopt in de vele honderden. Na de aanslagen richtten groepen sjiieten hun woede op Amerikaanse militairen. Die moesten waarschuwingsschoten lossen om de woedende menigte op een afstand te houden. Voorzover bekend zijn zeker zeven verdachten opgepakt, aldus de Amerikaanse nieuwszender CNN. De tijdelijke Iraakse regeringsraad sprak van een lafhartige daad en kondigde drie dagen van nationale rouw af.

De belangrijkste sjiitische geestelijk leider van Irak, grootayatollah Ali al–Sistani, zei dat de Amerikanen falen in de bewaking van de Iraakse grenzen, waardoor buitenlandse „infiltranten" in zijn land actief kunnen worden. Al–Sistani riep zijn volgelingen wel op de kalmte te bewaren en bepleitte eenheid onder alle Iraakse bevolkingsgroepen.

Ook in Pakistan waren sjiieten dinsdag doelwit van aanslagen. In de stad Quetta kwamen zeker 47 mensen om het leven toen drie mannen het vuur openden op deelnemers aan een ashura–processie. Twee van de drie belagers bliezen zichzelf daarna op met explosieven. De derde probeerde dat ook, maar hij raakte uiteindelijk zwaargewond.