Dat zei prof. dr. W. van Vlastuin maandagavond tijdens een publiekscollege over apologetiek. In het gebouw van de Erdee Media Groep in Apeldoorn ging de collegeserie ”Verantwoord geloven” van start, georganiseerd door AKZ+.

AKZ+ is een initiatief van de theo-
logische universiteiten van Apeldoorn (TUA) en Kampen en de Gereformeerde Hogeschool Viaa te Zwolle. Doel is christenen toerusting te bieden over apologetische vragen. De komende drie jaar worden er dertig publiekscolleges gegeven. Uitgangspunt voor de serie vormt het handboek christelijke apologetiek ”Verantwoord geloof” (Brevier Uitgeverij). De meeste hoofdstukken uit dit handboek worden tijdens de cursus in de vorm van colleges behandeld.

Dawkins

In zijn lezing ”Altijd bereid tot verantwoording” stelde dr. W. van Vlastuin dat atheïsme geen nieuw verschijnsel is. Volgens de hoogleraar theologie en spiritualiteit van het gereformeerd protestantisme aan de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam behandelt Brakel in zijn boek ”Redelijke Godsdienst” argumenten tegen het Godsbestaan. Maar deze zijn volgens hem iets anders dan het agressieve ”nieuwe atheïsme” dat thans de kop op steekt.

Dr. Van Vlastuin noemde de Britse wetenschapper Richard Dawkins als voorbeeld. De hoogleraar ging in op Dawkins’ spraakmakende boek ”God als misvatting”. Volgens Dawkins bestaat er geen enkel argument voor het bestaan van God. Veel christenen, vooral jongeren, worstelen met deze argumenten tegen het christendom. Predikanten merken dat de catechisaties vaak voor de helft gewijd zijn aan apologetische thema’s, aldus dr. Van Vlastuin. In zijn college behandelde hij enkele apologetische methodes. Apologeten zoeken vaak naar een gemeenschappelijke grond om de gesprekspartners te overtuigen. Dr. Van Vlastuin: „Het christelijk geloof is niet onredelijk. Ook al zijn redelijke argumenten niet in staat tot het geloof te bewegen, daarom is het nog niet onzinnig om het christelijk geloof voor buitenstaanders verstandelijk inzichtelijk te maken.”

Apologetische werken uit de periode van de Vroege Kerk zijn een goudmijn, zei dr. H. A. Bakker, aan de VU bijzonder hoogleraar geschiedenis, identiteit en theologie van het baptisme. Volgens hem was bijvoorbeeld Justinus de Martelaar een goede apologeet omdat hij tot het uiterste ging. „De apologeten uit de Vroege Kerk durfden de eigen grenzen ver op te rekken om een gemeenschappelijke grond met de buitenstaander te creëren”, aldus dr. Bakker.

Ter verdediging van een verregaande aanpassing haalde hij Calvijn aan, die in zijn Institutie zegt dat God zozeer met de mens wilde communiceren dat Hij ging „brabbelen.” Deze voorbeelden van verregaande aanpassing brengen dr. Bakker tot een pleidooi voor het opgeven van hoge kerkelijke torens en burchten en het zoeken van een „dynamische equivalentie.” Met dynamische equivalentie bedoelt hij de bereidheid zich aan te passen teneinde jongeren en buitenstaanders in hun eigen taal tegemoet te treden.

Een lastige vraag is de exclusiviteit van het heil in Jezus Christus, stelde dr. M. J. Kater, hoofddocent praktische theologie en apologie aan de TUA, in zijn minicollege. In zijn betoog, ”Jezus, de enige Weg?”, benadrukte dr. Kater dat „exclusiviteit” niet betekent dat een mens gemachtigd zou zijn anderen binnen of buiten Gods Koninkrijk te sluiten. Volgens hem moet het begrip allereerst intern, binnen de christelijke gemeente, worden toegepast.

Waarheid

Als Jezus Christus wordt gepredikt als de enige weg tot behoud, worden de sleutels van het hemelrijk bediend en hoorders zowel binnen- als buitengesloten. In de ontmoeting met andere religies moet de exclusiviteit van de verlossing in Jezus Christus niet worden opgegeven, zei dr. Kater, ook al erkent men de waarheidselementen in andere religies.

Ook al werkt de Heilige Geest in andere godsdiensten, dan betekent dat volgens de docent niet dat alle religies gelijk zijn.