Deze conclusies trekt EO-presentator Tijs van den Brink uit de vele gesprekken die hij met kerkverlaters heeft gehouden voor het tv-programma Adieu God.

Als wij zo’n fantastische boodschap hebben, waarom zijn er dan mensen die deze boodschap niet meer willen horen? Die vraag vormde de start van het programma Adieu God. Waarom verlaten mensen de kerk?

Dinsdagavond gaf Tijs van den Brink in de aula van het EO-gebouw in Hilversum antwoord op die vraag. Dr. W. Dekker, studie­secretaris van zendings­organisatie IZB binnen de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), cultuurtheoloog Frank Bosman, verbonden aan Tilburg University, en Jurjen ten Brinke, voorganger van Hoop voor Noord, een multiculturele kerk in Amsterdam, reageerden op de noties van de presentator.

„Dominees, ouderlingen, priesters, pastors en leken zeggen en doen soms dingen die mensen zeer kunnen kwetsen. Reden om de kerk de rug toe te keren”, aldus de EO-presentator. „Wanneer de dominee op de begrafenis van een 52-jarige moeder zegt dat God goed is, is dat op zich een goed woord, maar voor een kerkverlater is dat op het verkeerde moment gesproken. Het doet ertoe op het juiste moment de goede woorden te vinden”, aldus Van den Brink.

Wat verder in alle hevigheid in de gesprekken naar voren kwam, was dat kerkverlaters niets kunnen met het vóórkomen van wonderen. „Voor mij is het te veel gevraagd om te geloven dat Jezus op het water liep”, zei iemand. Van den Brink erkende dat hij regelmatig met de mond vol tanden stond. „Nou ja, mijn geloof (van TvdB,) hangt er niet van af.”

Een derde punt waarmee afhakers niet meer uit de voeten kunnen, is „God Zelf.” Waarom laat Hij zo veel ellende in de wereld toe, vragen velen zich af. Voor Van den Brink een heel moeilijke vraag. „Hier wordt al eeuwen over nagedacht. We komen niet echt verder. Laten we gewoon zeggen dat ons geloof gaten kent.”

De gesprekken met kerkverlaters hebben Van den Brink niet hopeloos gemaakt. „Bij vrijwel iedereen is wel iets overgebleven van de kerkelijke opvoeding. Soms is er ook heimwee en verlangen”, zegt hij.

De EO-presentator heeft van de gesprekken geleerd dat een geloofsgemeenschap niet moet heersen over haar leden maar moet proberen die te dienen, naast mensen moet staan. Dat de macht van de kerk door de secularisatie op de meeste plaatsen is gebroken, noemt hij winst. Volgens hem moeten we kerkverlaters niet zien als slechte mensen die verkeerde keuzes maken, maar als zielen die hun thuis kwijt zijn.

Jurjen ten Brinke ontmoet mensen die gefrustreerd zijn over de ouderwetse kerk. Dr. Dekker komt dat niet meer zo tegen. „Was eerst de kerk het probleem, nu gaat het over God”, zegt hij. „Geloven in God heb ik zelf ook nooit gemakkelijk gevonden. Het gaat om het verhaal van Jezus. Durf je met Hem in zee te gaan? Adieu God is niet einde verhaal.”