Deze voorfase is nieuw en duurt een beperkt aantal weken. Tot nu toe was er geen opvangvoorziening meer als mensen aangaven dat ze niet wilden meewerken aan hun vertrek. Wel werd in dat geval bekeken of ze gedwongen konden worden uitgezet en daarvoor tijdelijk in vreemdelingenbewaring konden worden genomen. Voor mensen die wél aan hun terugkeer willen werken, bestond al opvang, onder meer in de Vrijheidsbeperkende Locatie (VBL) in Ter Apel.

Als in de vijf centrale opvanglocaties de bereidheid tot terugkeer aantoonbaar aanwezig is, gaat de betrokkene alsnog naar de VBL. Het kabinet denkt de hele manier waarop perspectief op terugkeer wordt gecreëerd, te kunnen verbeteren.

Als uiteindelijk blijkt dat een welwillende vreemdeling buiten zijn schuld echt niet terugkan, kan deze een status krijgen. Dat gebeurt nu ook al. Als de vreemdeling echt weigert, wordt hij of zij alsnog uit de opvang gezet. Dat geldt niet voor gezinnen met kinderen. Voor hen is een speciale voorziening.

De tientallen steden die nu ook al noodopvang bieden aan illegalen zoals uitgeprocedeerde asielzoekers, moeten die sluiten. Betrokkenen moeten zij doorverwijzen aan de vijf locaties of Ter Apel. Het kabinet wil gemeenten die zich hier niet aan houden, korten op hun budget voor integratie.

De aanpassingen in de VBL en de voorfase kosten structureel 15 miljoen euro. Daarnaast is er in totaal 15 miljoen euro voor terugkeerprojecten.

Verder blijft het kabinet investeren in de opvang in de regio en in projecten in landen die meewerken aan de terugkeer van hun onderdanen.

Het kabinet wacht nog op een uitspraak van de Raad van State in een zaak over de illegalenopvang, die op 11 mei dient. Tot de uitspraak komt, zullen gemeenten nog wel geld van het Rijk krijgen voor de noodopvang die zij nu bieden.