Griekenland zakt steeds dieper het moeras in
BRUSSEL. Griekenland zakt steeds verder weg in het moeras. De regering van Syriza, de linksradicale partij die de burgers een betere toekomst voorspiegelde, jaagt op het internationale podium iedereen tegen zich in het harnas en koerst met haar optreden af op het faillissement van de natie.
Vandaag wordt de situatie weer besproken in Brussel. De regeringsleiders van de EU-lidstaten zijn daar sinds het eind van de middag, onder leiding van hun vaste voorzitter Tusk uit Polen, bijeen voor de lentetop. Zij praten er over onder andere energie, de economie en Oekraïne. Onvermijdelijk vragen echter ook de Griekse problemen de aandacht.
De bodem van de geldkist in Athene is in zicht, en dus probeert premier Tsipras zijn collega’s te bewegen tot nieuwe donaties. Hij heeft verzocht om een soort minitop, vanavond, met de Duitse bondskanselier Merkel en de Franse president Hollande. Ook voorzitter Juncker van de Europese Commissie, eurogroepvoorzitter Dijsselbloem en topman Draghi van de Europese Centrale Bank (ECB) schuiven aan.
Tsipras hoeft niet op veel steun te rekenen bij zijn ‘bedelrondje’. De Grieken volharden in hun opstelling van hard roepen en wild om zich heen slaan en boeken geen voortgang met de noodzakelijke saneringen. Daardoor raakt het geduld met hen op.
Met name de relatie met de Duitsers staat onder hoogspanning, onder meer door de claim dat die miljarden euro’s dienen te betalen voor schade in de Tweede Wereldoorlog. Onze oosterburen zijn de toonaangevende partij in de Europese politieke arena en Tsipras en zijn minister van Financiën, Varoufakis, zullen toch met hen op een fatsoenlijke manier zaken moeten doen. Maandag gaat de premier trouwens naar Berlijn voor een één-op-éénontmoeting met Merkel.
De aanvoerder van de liberale fractie in het Europees Parlement, Verhofstadt, maande gisteren de Griekse tandem in stevige bewoordingen om „de anti-Duitse en anti-Europese retoriek” te stoppen en nu eindelijk eens werk te gaan maken van de aangekondigde hervormingen, zoals de bestrijding van de corruptie. Volgens hem is de top van vandaag cruciaal om te zien of ze het op dit punt serieus menen.
Eind februari rolde er een voorlopig akkoord uit de bus over een verlenging van het hulpprogramma. De regering in Athene overhandigde toen een rijtje van voornemens om de door de geldschieters opgelegde strenge besparingspolitiek te vervolgen. Maar plannen op papier zetten en het uitvoeren ervan zijn twee verschillende dingen. Eerst moet blijken dat het Tsipras en zijn manschappen ernst is, pas dan kunnen zij rekenen op overboeking van het restant, zo’n 7 miljard euro, van de eerder toegezegde noodkredieten.
Vorige week zijn onderhandelingen daarover begonnen met vertegenwoordigers van de Europese Commissie, het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de ECB. Voorheen werd dat trio aangeduid als de trojka. Maar dat woord wensen de Grieken niet meer te horen, het doet hen te veel denken aan betutteling en onderdrukking. Het euroland stemde pas na veel traineren in met een bezoek van de experts.
Syriza beloofde in de aanloop naar de verkiezingen van twee maanden geleden nieuwe perspectieven voor de bevolking. Het roer om, weg van het bezuinigingsbeleid, heette het. Tsipras herhaalt dat tegenover zijn nationale publiek nog steeds. Gisteren benadrukte hij in het parlement, te zullen waken voor soevereiniteit en waardigheid.
Tot dusver worden de problemen echter alleen maar groter. Bij investeerders herleeft het wantrouwen. Zij vragen zich af of de huidige ministersploeg de financiële verplichtingen zal eerbiedigen. Door die onzekerheid stijgt de rente. Zelf lenen op de kapitaalmarkt zit er voor Griekenland zodoende voor lange tijd niet in. Verder lijkt het economisch herstel dat vorig jaar doorbrak, in de kiem gesmoord. Groei is weer omgeslagen in krimp.
De Grieken zijn voorlopig afhankelijk van de bijstand van Europa, maar in het overleg daarover ontbreekt het volledig aan een constructieve houding van hun kant. Medewerkers van het IMF bestempelen hen inmiddels, volgens persbureau Bloomberg, als „de moeilijkste klanten” van de afgelopen zeventig jaar.
Al met al hangt onverminderd de dreiging van een Grexit, een vertrek van de Grieken uit de eurozone, boven de markt. Een kleine meerderheid van de bevolking in Duitsland geeft daar ook de voorkeur aan, leren opiniepeilingen. Eurocommissaris Moscovici (Economische en Monetaire Zaken) waarschuwde vorige week dat de gevolgen van die stap ongewis zijn en dat het mogelijk het begin van het einde betekent voor de muntunie. In Brussel blijft deze optie officieel dan ook buiten beeld. Toch komt ze steeds dichterbij.